Milli Gazete'den Sadettin İnan'ın haberine göre, gübrede büyük vurgun! Gübre üretim maliyetleri, yurt dışı piyasalar bahane edilerek çiftçinin üstünden nasıl bir vurgun yapıldığını ortaya koydu. Tarım ve Orman Bakanlığındaki liyakatsiz yöneticiler, hesap kitap bilmediklerinden olsa gerek bu vurguna göz yumarken, çiftçiye ve ülkenin tarımsal üretimine büyük bir darbe vuruluyor. Üretim maliyet hesabı, yerli amonyak kullanılarak üretilen 1 ton Üre ve Can 26 gübresinin maliyetinin tam 3 katından fazla bir paraya çiftçiye satıldığını ortaya çıkardı. Fahiş fiyat için market rafları denetlenirken, gübre firmalarının çiftçi üzerinden yaptığı büyük vurgunla ilgili hiçbir önlem alınmaması, yaşanan çelişkiyi gözler önüne koyuyor.
MİLLÎ GAZETE GÜBREDEKİ BÜYÜK VURGUNU ORTAYA ÇIKARDI
Millî Gazete, gübredeki büyük vurgunu rakamlarıyla ortaya çıkardı. Uzun yıllardır sektörde faaliyet gösteren bir gübre fabrikasında çalışan ve alanında yetkin olan bir uzman, üre ve can gübresinin maliyet hesabını Millî Gazete için yaptı. İsminin açıklanmasını istemeyen bu yetkili isim, yurt dışı piyasaların bahane edilerek, yurt içinde çiftçinin nasıl soyulduğunu rakamlarla gözler önüne koydu.
1 ton üre gübresi hammadde ve diğer maliyetlerle birlikte 268 dolara mal edilirken 855 dolara, 1 ton Can 26 gübresi ise 130 dolara mal edilirken çiftçiye 485 dolara satılıyor. Gübredeki üretim maliyeti ile satış fiyatları arasındaki korkunç uçurumu kimse görmüyor.
GÜBRE FİYATLARI BİR YILDA 4’E KATLANDI
Geçtiğimiz yıl 1800 lira olan üre gübresi 8 bin liraya, Can 26 gübresi ise 1100 liradan 4 bin 500 liraya çıktı. Gübre fiyatları katlanarak artarken, bu fiyatlar ülkenin gıda üretimini de tehdit ediyor. Gübreye yapılan zamların gerekçesi olarak döviz kuru ve yurt dışı hammadde fiyatları gösterilse de gerçeğin tamda öyle olmadığı ortaya çıktı.
ÜRETİM MALİYETİ İLE SATIŞ FİYATI ARASINDA KORKUNÇ UÇURUM
Özellikle azotlu gübre üretiminde kullanılan hammadde fiyatları ile çiftçiye satış fiyatları karşılaştırıldığında arada korkunç bir uçurumun yaşandığı görülürken, Ticaret Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığının gübre üzerinden yapılan büyük vurguna neden duyarsız kaldığına bir anlam verilemiyor.
YERLİ AMONYAK İTHAL AMONYAKTAN YARI YARIYA UCUZ
Azotlu gübrelerin en önemli hammaddesini amonyak oluştururken, yerli üretim amonyak fiyatı 282 dolar/ton iken ithal amonyak fiyatı ise 590 dolar/ton seviyesinde bulunuyor.
TÜRKİYE’NİN TOPLAM AMONYAK ÜRETİMİ 834 BİN TON
Türkiye’nin Gemlik Gübre’nin 363 bin ton, İGSAŞ’ın 396 bin ton ve Eti Bakır’ın 75 bin ton olmak üzere toplam 834 bin ton amonyak üretim kapasitesi bulunuyor. Türkiye’nin amonyak üretim kapasitesi toplam azotlu gübrelerin hammaddesinin hepsini karşılamaya yetmese de ithal amonyak kullanımında bile Üre ve Can 26 gübresinin çiftçiye fahiş bir fiyattan satıldığını gösteriyor.
1 TON ÜRE VE CAN 26’DA NE KADAR AMONYAK KULLANILIYOR?
1 ton üre gübresinin üretiminde 580 kg amonyak, 1 ton Can 26 gübresinin üretiminde ise 343 kg amonyak kullanıldığına dikkat çeken sektör uzmanı, şunları kaydetti: “1 ton üre gübresi üretmek için 580 kg amonyak ile birlikte 155 metreküp de doğalgaz kullanılıyor. Yerli amonyak kullanılması durumunda doğalgaz maliyeti ile birlikte 1 ton üre gübresinin hammadde maliyeti 206 dolar ediyor. Bu maliyete yaklaşık 62 dolar da elektrik, su, işçilik gibi diğer maliyetleri eklediğimizde 268 dolar ediyor. Pekâlâ, 268 dolara mal edilen üre gübresi çiftçiye kaç liraya satılıyor? 3 katından fazla bir fiyata yani tam 855 dolara satılıyor. Böyle bir kar hiçbir üretimde bulunmuyor” dedi.
130 DOLARA ÜRETİLEN CAN 26, 485 DOLARA SATILIYOR
Aynı şekilde Can 26 gübresinin de yurt içi üretim maliyetinin ortalama 130 dolar seviyesinde olduğunu ancak son gelen zamlarla birlikte bu gübrenin de 485 dolar/tona satıldığını bildiren sektör uzmanı, “1 ton Can 26 gübresi için 343 lt amonyak, 240 kg kireç ve 1.4 kg antikek kullanılıyor. Yerli amonyak kullanılması durumunda bu gübrenin maliyeti ortalama 100 dolar seviyesinde gerçekleşiyor. Buna elektrik, su, işçilik gibi diğer maliyet kalemi olarak 30 dolar daha eklediğimizde toplam maliyet 130 dolar ediyor. 130 dolar/tona üretilen Can 26, 485 dolardan satılıyor. Arada tam tonda 355 dolar gibi fahiş bir kar var” dedi.
BAKANLIKLAR BU VURGUNU NEDEN GÖRMÜYOR?
Tarım ve Orman Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığının firmaların üretim maliyetlerine çok rahat ulaşabileceklerini dile getiren sektör uzmanı, ancak market raflarında fiyat araştırması yapan bakanlıkların nedense tarımsal üretimi olumsuz etkileyecek gübrenin üretim maliyetleri ile ilgili hiçbir inceleme yapmamasının büyük bir çelişki oluşturduğuna dikkat çekti.
