HABER MERKEZİ / UKON tarafından hazırlanan 2024 yılı kırmızı et sektörü raporu, ülke hayvancılığı açısından işlerin hiç de iyiye gitmediğini net bir şekilde ortaya koydu. Hayat pahalılığı ve gelirlerin düşmesinden dolayı vatandaş et tüketiminden uzaklaşırken, üretici de zararına üretim yaptı. Üretici ve tüketici açısından bunlar yaşanırken, Et ve Süt Kurumu üzerinden yürütülen ithalatla ise belli kesimler büyük bir rant elde etti.
KESİM FİYATLARI YÜZDE 49,14 ARTARKEN, ÜRETİM MALİYETLERİ YÜZDE 64,46 ARTTI!
UKON Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Hacıince, hazırlanan raporla ilgili yaptığı değerlendirmede 2023-2024 yıllarında kesim fiyatları bir yılda yüzde 49,17 oranında artarken, üretim maliyetlerinin ise yüzde 64,46 arttığına dikkat çekti. Hacıince, fiyat bazında ise 2024 yılının 11 aylık piyasa kesim fiyatı ortalaması 326 TL iken maliyet ortalamasının 430 TL olarak gerçekleştiğini bildirdi. Bu hesaplamalara göre, üreticinin zararına üretim yaptığı raramlarla net bir şekilde ortaya konmuş oldu.
UKON Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Hacıince'nin 2024 yılı kırmızı et sektörü değerlendirme raporu ile ilgili yaptığı açıklamada dikkat çeken satırbaşları şöyle...
2024 YILINDA KIRMIZI ET SEKTÖRÜNDE ÖNE ÇIKAN BAŞLICA KONULAR!
-Fiyat dalgalanmaları ve üretim maliyetlerinin yüksekliği olmuştur. Sektörümüzde ilgili her zaman karşımıza çıkan temel sorunumuz tek cümle ile özetlenecek olursa; kırmızı etin piyasa kesim fiyatı ile üretim maliyeti arasındaki dengesizliktir.
-Bu dengesizlik, maliyetin çok üstünde bir fiyat oluşumu şeklinde olabilirken, genellikle üretim maliyetlerinin piyasadaki kesim fiyatlarının çok üstünde şekillenmesi olarak karşımıza çıkmaktadır.
-İnsan beslenmesi ve toplum sağlığı açısından önemine binaen toplumun alım gücüne uygun olarak piyasa fiyatlarının düşük tutulmasını çok önemli bir gerekliliktir. Ancak geliştirilmesi gereken üretim ayağının sekteye uğratmaması da sektörün kırmızı çizgisi olmalıdır.
-Bu yönü ile 2024 yılı için bir değerlendirme yapacak olursak; 100-250 Başlık bir işletme esas alınarak, 2023 ve 2024 yıllarının Kasım ayı verilerine göre piyasa kesim fiyatları bir yılda % 49,17 artarken, üretim maliyetleri %64,46 oranında artış göstermiştir.
-2024 ün yıllık ortalaması üzerinden yapılan hesaplamada: karkas sığır etinin 11 aylık piyasa kesim fiyatı ortalaması 326 TL/KG iken maliyet ortalaması 430TL/KG olarak tespit edilmiştir.
-Bu artış oranı farkının ve maliyet fiyatının yüksekliğinin çok ciddi bir sorun olarak görülmesinde ve göz ardı edilmemesinde çok büyük fayda görüyoruz. Aşağıdaki tablo ve grafikte karkas sığır eti fiyatlarının, maliyet ve yem fiyatları ile karşılaştırması yer almaktadır.
-Yukarıdaki tabloda görüleceği üzere yem fiyatlarında kayda değer bir artış olmamasına rağmen üretim maliyetleri ciddi boyutta bir artış göstermiştir.
-Piyasa kesim fiyatlarının düşük seyretmesinin başlıca nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz.
- Tüketicinin alım gücünün düşmesine bağlı olarak tüketimin azalması
- Et ve Süt Kurumunun yürüttüğü piyasa regülasyonundaki etkinliği
-Üretim maliyetlerinin yüksek seyretmesinin başlıca nedenlerini ise şu şekilde sıralayabiliriz.
- Besilik hayvan fiyatının yüksekliği,
- Kredi faizlerinin yüksekliği,
- İşçilik, sağlık ve enerji gibi girdilerin aşırı yükselmesidir.
-Ülkemizde Kırmızı etin ana unsuru olan sığır ve küçükbaş eti fiyatları karşılaştırıldığında 2023 yılında yaşanmış olan kuzu etinin sığır etinin gerisinde kalması gibi bir durumla karşılaşılmamıştır. Kuzu eti fiyatlarının sığır etine göre daha avantajlı seviyede seyrettiğini söyleyebilmek mümkündür.
2024 yılı Kurban Bayramı döneminde kurbanlık arz ve talep dengesinde bir sıkıntı yaşanmamış, fiyat oluşumlarında tüketicinin alım gücü belirleyici olmuştur. 2024 yılı sonunda Suriye’deki gelişmeler, hayvancılıkta önemli bir iş gücü kaynağı olan göçmen işçiler ile ilgili endişeleri beraberinde getirmiştir.
-Sektörümüzün çok değerli paydaşlarımız, yıl boyu yayınladığımız raporlarda dile getirdiğimiz sorunlar, değerlendirmeler ve tavsiyeleri bu raporumuzda tekrar dile getirmek istemedik.
-Ancak, Konseyimiz de dahil olmak üzere Sektörümüzün tüm paydaşlarının elinden gelenin daha fazlasını yapması gerektiğine ve bizlerin bunu gerçekleştirme kudretine sahip olduğuna gönülden inanıyoruz. 2025 yılının, geçmiş yıllardan daha güzel olmasını, sektörümüze ve milletimize sağlık esenlik ve mutluluklar getirmesini diliyorum.
