Yağış rejimine göre yapılan tarımda istikrar mevsimsel etkilere ve yağışların zamanında yeterli veya fazla yağmamasına da bağlıdır. 2023 yılında 22 milyon ton buğday üreten ülkemizde TMO, 2023'te 13,5 milyon ton buğday satın almıştı. 2024 yılında rekolte 20 milyon tona düşmüş durumda. Düşüşte en büyük etken yeterli yağış olmaması. Arpa üretimi ise 9 milyon ton civarındadır. Ülkemizde 6,7 milyon hektarda buğday tarımı yapılıyor, 79 ilimizde buğday üretimi yapılabiliyor. Ülkemiz 2000 li yıllara kadar buğday satan bir ülke iken günümüzde dünyanın en fazla buğday ithal eden ülke durumuna getirilmiştir. Burada un ihracatı veya makarna bisküvi ihracatından kaynaklanıyor diyenler olabilir elbette onların etkisi var ama abartıldığı kadar değil. Ülkemizin nüfusu 85 milyon bu nüfus yaklaşık 26 milyon ton buğday tüketiyor demek ki 2024 yılı için bile 6 milyon ton buğday ithal etmemiz gerekiyor.
Tarım sektörünün en önemli parametreleri olan yağış ve sıcaklık değerlerinin ülkemizdeki değişimlerine bakacak olursak ülkemizde son 5 yıldır ekim ayı yağışları normalin altında kalıyor. 2023 yılı ekim ayı yağış ortalaması normali 49,4 milimetre iken bu yıl yüzde 26 azalış ile 36,6 milimetre olarak gerçekleşti.
Meteoroloji’nin açıkladığı rapora göre, Türkiye genelinde ekim ayında metrekareye ortalama 26,8 kg yağış düşmüş, bazı bölgelerde bir damla bile yağış yok.
İç Anadolu: 8,2 kg (normal: 31,5 kg, 2023: 21,3 kg) – yüzde 74 azalma
Akdeniz: 4,8 kg (normal: 48,7 kg, 2023: 33,7 kg) – yüzde 90 azalma
Şereflikoçhisar ve çevresinde durum nasıl?
Eylül ortalarında az bir yağış oldu ve yağışların da etkisiyle tohumla toprak buluştu yani ekim yapıldı, yağışın az olması sonradan da yağmaması bazı ekim alanlarında kısım kısım çimlenme oldu, bunun birçok nedeni var ama en büyük nedenlerden birisi derine veya yakına ekmekten de kaynaklanıyor. Yakına ekilen alanlarda toprağın nemli olması nedeniyle çimlenme oldu burada da şöyle bir sıkıntı olmaya başladı kök çürümesi, susuz kalan bitkilerde gübrenin de etkisiyle kök çürümesi olur. Son günlerde yağış olmazsa bazı tarlaların tekrar ekilmesine bile sebep olacak sıkıntılarla baş başayız.
Aslında o kadar şanslı bir yerdeyiz ki ama o şansı kullanamıyoruz, Şereflikoçhisar’ın arazi yapısı buğday tarımına o kadar elverişli ki uçsuz bucaksız arazi, Orta Anadolu’da en önemli platolardan birisine sahibiz. Dezavantajı ülkenin en az yağış alan bölgesinde olması, daha önce birkaç yazımda konuyu ele almıştım, Konya ve yöresini kuraklıktan önleme projesinin içindeyiz ama proje geciktiriliyor.
Kullanamadığımız avantajlar, yıllar öncesinden Peçenek barajı yapıldı aksaklıklarından falan bahsetmeyeceğim daha önce yazmıştım. Bu baraja 30 km uzakta Hirfanlı barajı var, Hirfanlı barajından artık elektrik üretilmiyor kısacası atık kişisel sulamalar hariç sulamada yapılmıyor. Yağış rejimine bağımlı olan Peçenek barajına Hirfanlı barajından su takviyesi yapılabilir hatta Seymenli göleti de bu işleme dahil edilebilir. Böyle bir işlemin yatırım maliyeti de çok fazla olmaz çünkü hazır baraj ve gölet var onların sulama kanalları da var sadece bazı bölgelere eklemeler yapılacak o kadar.
Kaymakamlığımız ve belediyemizin mücadelesiyle bu yatırımı yaptırabilirsek ilçemizin makus talihini yeneriz, bilinmeyen bir gerçek var ki bizim topraklar çok verimli ve tek eksiği değişen yağış rejimiyle kuraklık yani susuzluk. Aslında bu proje gerçekleştirilse tuz gölünün kuraklık nedeniyle kuruyup yok olması da engellenmiş olur çünkü çekilmiş olan taban suları tekrar yükselecektir.
Sonsöz: Ülkemizde tarım adeta üvey evlat muamelesi görüyor, bütçede yasal olmasına rağmen verilmeyen destekler var, yasaya göre bütçenin yüzde 2 i tarım ve hayvancılığa verilmesi gerekirken bu oran oldukça düşüktür, 11 trilyon Türk Lirası olan merkezi bütçeden 220 milyar liralık destek yerine 2024 yılında 91 milyar destek verilmesi şaşırtıcı değil mi? Demek ki Türk çiftçisinin sadece 2024 yılı bütçesinde bile ödenmeyen 129 milyar Türk Lirası alacağı var. Gıdada kendi kendine yeten bir ülke nasıl oldu da gıda ürünleri ithal eden duruma getirildi üzerinde objektif düşünüp çözüm önerileri getirmek gerekiyor.
Günün sözü: Türkiye’nin gerçek sahibi ve efendisi, gerçek üretici olan köylüdür. Milli ekonominin temeli tarımdır.
Mustafa Kemal Atatürk
Adnan Kütük (Mali Müşavir-Bağımsız Denetçi)
