HABER MERKEZİ / Öncelikle, “Gıda Kodeksi” ile ilgili mevzuatları gıda işletmeleri, tüketici kuruluşları, tüketiciler, üreticiler bilmek ve takip etmek zorundadır. Sağlıklı nesiller yetiştirmek için; sağlıklı, kaliteli, dengeli ve yeterince beslenmek gereklidir. Bunu ancak, gelir ve eğitim düzeyi yüksek toplumların yerine getireceğini unutmamalıyız.
Tereyağında süt yağı ne kadar olmalı?
Bu Tebliğ, Bugünkü Resmi Gazete’de (4 Nisan 2025 Tarih ve 32860 Sayılı) yayınlandı.
Tarım ve Orman Bakanlığı, gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerle ilgili asgarî teknik ve hijyen kriterleri, bitki koruma ürünü ve veteriner ilaç kalıntıları, katkı maddeleri, bulaşanları, numune alma, ambalajlama, etiketleme, nakliye, depolama esasları ve analiz metotlarını belirleyen gıda kodeksini hazırlar ve yayımlar.
Bu Tebliğin, Yasal Dayanağı, 19/2/2020 tarihli ve 31044 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğidir.
Bundan önceki, 12/4/2005 tarihli ve 25784 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Tereyağı, Diğer Süt Yağı Esaslı Sürülebilir Ürünler ve Sadeyağ Tebliği (Tebliğ No: 2005/19) yürürlükten kaldırıldı.
Bu Tebliğin yayımı tarihinden önce faaliyet gösteren gıda işletmecileri, 1/9/2025 tarihine kadar bu Tebliğ hükümlerine uymak zorundadır.
Bu Tebliğin yayımı tarihinden önce faaliyet gösteren gıda işletmecileri hakkında, 1/9/2025 tarihine kadar 17 nci madde ile yürürlükten kaldırılan Türk Gıda Kodeksi Tereyağı, Diğer Süt Yağı Esaslı Sürülebilir Ürünler ve Sadeyağ Tebliği (Tebliğ No: 2005/19) hükümleri uygulanır.
Bu Tebliğde geçen;
a) Çeşnili tereyağı: Tereyağına baharat, bal, meyve ve sebzenin biri veya birkaçının ilave edilerek çeşnilendirilmesi sonucu elde edilen, tat ve koku dışındaki diğer özellikleri tereyağı için belirtilen özelliklere uygun olan tereyağını,
b) Sadeyağ: Süt ve/veya süt ürünlerinden elde edilen, su ve yağsız kuru madde unsurlarının tamamına yakın bölümü uzaklaştırılmış, ağırlıkça en az %99 oranında süt yağı içeriğine sahip süt ürününü,
c) Süt yağı: İnek, koyun, keçi ve manda sütlerinden elde edilen yağı,
ç) Tereyağı: Süt ve/veya kremanın yayıklanması sonucu elde edilen yağda su emülsiyonu tipinde yağca yoğun süt ürününü,
d) Tuz: 16/8/2013 tarihli ve 28737 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Tuz Tebliği (Tebliğ No: 2013/48)’nde tanımlanan tuzları,
e) Yayık tereyağı: Üretiminde hammadde olarak yoğurt kullanılmasıyla elde edilen, diğer özellikleri tereyağı için belirtilen özelliklere uygun olan tereyağını, ifade eder.
Süt yağı en az kaç olmalı?
Bu Tebliğ kapsamındaki ürünlerin özellikleri şunlardır:
a) Bu Tebliğ kapsamında üretilen ürünlerde kullanılan süt, 27/12/2011 tarihli ve 28155 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliğine uygun olmak zorundadır.
b) Yayık tereyağı üretiminde kullanılan yoğurt, 30/11/2022 tarihli ve 32029 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Fermente Süt Ürünleri Tebliği (Tebliğ No: 2022/44)’nde belirtilen özelliklere uygun olmak zorundadır.
c) Bu Tebliğ kapsamında üretilen ürünlerde kullanılan krema, 27/9/2003 tarihli ve 25242 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Krema ve Kaymak Tebliği (Tebliğ No: 2003/34)’nde belirtilen özelliklere uygun olmak zorundadır.
ç) Bu Tebliğ kapsamındaki ürünler, kendine has tat, koku, görünüm ve yapıda olmak zorundadır.
d) Bu Tebliğ kapsamındaki ürünler, peroksidaz testine negatif reaksiyon vermek zorundadır.
e) Tereyağında ağırlıkça en fazla %2 oranında tuz kullanılabilir. Tuzdan gelen kuru madde miktarı, süt yağsız kuru madde miktarından ayrı değerlendirilir.
f) Bu Tebliğ kapsamındaki ürünlerin üretiminde teknoloji gereği; tipik tat ve aromanın sağlanması amacıyla starter kültür kullanılabilir.
g) Tuz ilave edilmeyen tereyağı ağırlıkça en az %82 süt yağı, en fazla %2 yağsız süt kuru maddesi ve en fazla %16 su içerir.
ğ) Tuz ilave edilen ve/veya çeşnili tereyağı ağırlıkça en az %80 süt yağı, en fazla %2 yağsız süt kuru maddesi ve en fazla %16 su içerir.
h) Çeşnili tereyağında taklit ve tağşişe sebebiyet verecek çeşni maddesi kullanılamaz.
Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin etiketi hakkında, 26/1/2017 tarihli ve 29960 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinde yer alan hükümlere ilave olarak aşağıdaki hükümlere de uyulur:
a) Bu Tebliğ kapsamındaki ürünlerin etiketinde gıda adının, temel görüş alanında da yer alması zorunludur.
b) Tuz ilave edilmemiş tereyağında "tuz ilave edilmemiştir" ifadesinin etikette belirtilmesi zorunludur. Tuz ilave edilmiş tereyağının içerdiği tuz oranı, etiketin içindekiler bölümünde ağırlıkça yüzde "%..." olarak belirtilir. Ayrıca “tuzlu” ya da “tuz ilave edilmiştir” ifadesinin etiketin temel görüş alanında belirtilmesi zorunludur.
c) Çeşnili tereyağında kullanılan çeşni maddesi ve miktarının gıda adı ile birlikte temel görüş alanında yer alması zorunludur.
ç) Bu Tebliğ kapsamındaki ürünlerin üretiminde tek bir hayvan türüne ait sütün veya kremanın kullanılması durumunda hayvan türünün adının etikette belirtilmesi zorunludur.
d) Bu Tebliğ kapsamındaki ürünlerin üretiminde farklı hayvan türlerine ait sütlerin veya kremaların karıştırılarak kullanılması durumunda, sütün elde edildiği türlerin adlarının gıdanın adının yanında “inek, koyun, keçi ve manda sütlerinden/kremalarından üretilmiştir” gibi ifadelerle belirtilmesi zorunludur. Ancak bu ürünlerin etiketinde inek, koyun, keçi ve manda gibi türlere ait görsellere yer verilemez.
e) Bu Tebliğ kapsamı dışında kalan ürünlerin etiketinde, reklam, tanıtım ve sunumunda bu Tebliğde yer alan ürün algısı oluşturacak tüketiciyi yanıltıcı ifade ve görseller kullanılamaz.
Daha fazla bilgiye, bugünkü Resmi Gazete ’de ulaşmak mümkündür.
