Dünya genelinde obezite ve vitamin eksiklikleriyle mücadele etmek için geliştirilen altın pirinç, Filipinler'de lisanslama sürecini tamamlamıştı. Gıda ve tarım ürünleri devi Syngenta’ya ait olan altın pirinç, A vitamini eksikliğinin yol açtığı göz hastalıklarını önlemek amacıyla geliştirildi.
Niyazi Yücel Günel/Son zamanlarda, altın pirince ilişkin birçok haber çıktı ve bu pirincin önemi giderek arttı. Özellikle 2020 yılında, COVID-19 salgını sırasında altın pirinç önem kazandı. COVID-19 salgını sırasında, dünya genelinde milyonlarca insan açlıkla karşı karşıya kaldı ve temel gıda kaynaklarına erişimimiz ciddi şekilde tehdit altına girdi. Bu nedenle, altın pirinç gibi vitamin açısından zengin gıdalar, temel vitamin kaynaklarına erişim konusunda büyük bir başarı olarak kabul edildi.
Nasıl keşfedildi?
Peter Beyer ve Ingo Potrykus adlı biyologlar bundan yıllar önce "Altın Pirinç" tabir edilen genetiği değiştirilmiş pirinç cinsini manipüle etmeyi başarmışlardı. İki bilim insanı pirincin genetik yapısını, vücutta A vitaminine dönüşen beta-karoteni üretebilecek şekilde değiştirmeyi başarmışlardı.
Her yıl 250 bin çocuk A vitamini eksikliğindne dolayı kör oluyor
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, A vitamini eksikliği, yılda 250 bin çocuğun körlüğüne neden oluyor ve bu çocukların birçoğu da hayatını kaybedebiliyor. Altın pirinç, normal pirinçlere eklenen beta-karoten adlı pigment sayesinde, vücutta A vitamini üretimini artırarak bu eksikliği gidermeyi hedefliyor.
Altın Pirinç nedir?
Altın Pirinç pirincin (Orya sativa) genetiği değiştirilmiş hâlidir. Mısır’daki bir gen ile toprakta bulunup genleri bitkiye aktarıldığında fotosentez ile beta-caroten üretebilen bir bakterinin genlerini pirince ekleyerek elde edilir. Beta-caroten kabak, papaya ve havuç gibi bitkilerde bulunup onlara sarı rengini verirken insan vücudunda A vitaminin üretiminde kullanılır. Karakteristik olarak bu genetik değişiklik pirince altın sarısı bir renk verir.
Biyoteknoloji gıda endüstrisini istila eder mi ?
"Altın Pirinç" yıllardır tartışma yaratan ve akademisyenleri bölen bir konu . Genetiği ile oynanmış pirincin açlıkla mücadele açısından kurtarıcı olduğunu söyleyenlerde var , biyoteknolojinin gıda endüstrisini istila etmesine yarayacağını iddia edenler de.
Altın Pirincin Karşıtları
Çevreci ve Küresellik Karşıtı gruplar Altın Pirincin geliştirilmesine ve kullanılmasına karşıt olanların büyük çoğunluğunu oluşturmaktadır. Ana tartışma konuları GDO tüketiminin güvenilirliği, bir GDO olan Altın Pirincin doğa üzerine etkisi, A vitamini eksikliği ile savaştaki Altın Pirincin diğer yöntemlere göre maliyeti ve tarım sektörünün sanayileşmesi yönündeki kaygılardı.
En yüksek profilli karşıtlardan birisi olan Greenpeace Altın Pirinç hakkında “Teklif edilmiş olan fakat pratikte işe yaramayacak ve hiç markete açılmamış bir tarım çözümü” yorumunu yaptı. Ayrıca bunun çevresel olarak sorumsuzca olduğunu; gıda, besin ve finansal güvenliği tehlikeye atabileceğini söylediler.
Daha detaylı bir sav Science in Society adlı bir grup tarafından yapıldı. Ana itirazları “Altın Pirinç bir teknik gelişme değil ve daha güvensiz” isimli başlıkta 12 sava derlenebilir. Bu argüman Altın Pirinç Organizasyonu tarafından bir makalede cevaplanmıştır.
Filipinler Protestosu
Ağustos 2013’te 400 kişilik bir grup Filipinler’deki Bicol bölgesinde bulunan Camarines Sur’daki Tarım Bakanlığının 5 numaralı bölge birim sahasına girerek Altın Pirincin test edildiği 1.000 metrekarelik bir araziyi talan etti. Test arazisi Uluslararası Pirinç Araştırma Enstitüsü tarafından yönetilmekteydi.
Bazı kaynaklar grubun çiftçilerden oluştuğunu söylerken bazıları ise GDO karşıtı bir grup olduğunu açıkladı. Protestocular her kim ise GDO’nun sağlık üzerindeki etkileri hakkında çok düşük bir anlayışları vardı ve ağırlıkla korku ve yanlış kanılar üzerine hareket etmekte veyahut küreselleşme karşıtı şirketler tarafından desteklemişlerdi.
Bu protesto GDO teknolojileri ve Altın Pirincin desteklenmesi için Nobel ödülü sahipleri ve bilim insanları tarafından bir imza kampanyasının başlamasına sebep oldu. Günümüzde bu kampanyaya 155 Nobel Ödülü sahibi ve 13.417 bilim insanı imza atmış durumda.
Altın Pirinç Papa Tarafından Kutsandı
Altın pirinç projesi 2013 yılında Papa tarafından da kutsanarak 2015 İnsanlık İçin
Patent Ödülünü aldı. 2016 yılında Nobel Tıp Ödülü sahibi Sir Richard Roberts başta
olmak üzere aralarında Nobel ödüllü bilim insanları da olan 296 bilim insanı
Greenpeace’ye bir mektup yolladı. Mektupta; “Greenpeace’nin tarımdaki yeniliklere,
biyoteknolojiye olan bakış açısını yeniden değerlendirmesi gerektiğini, muhtemelen
yanlış bir bilgilendirme kaynaklı biyoteknolojiye karşı bir önyargının söz konusu
olduğunu anlatarak, GDO’nun olası risklerini paylaştılar. Altın pirincin gelişmekte olan
çocukların sağlığına faydalarını anlatıp aynı zamanda biyoteknolojinin de genel olarak
avantajlarını” ifade ettiler.
Elbette mektubun yayınlanmasını takiben çeşitli kurumlar altın pirinç projesine
saldırmaya devam etti. Journal Of Agriculture and Human Values Dergisi mektup için
“Yeşil Devrim ve Yadigârı Tohumlar” başlıklı yazısında altın pirinç ile ilgili onlarca
soruya cevap aradı.
Her ne kadar tartışmalar olsa da, altın pirinç gibi gıda ürünlerinin önemi giderek artıyor ve insanların sağlıklı bir diyetle beslenmeleri için daha fazla kaynak sağlamak gerekiyor. Bu nedenle, altın pirinç gibi sağlıklı gıdaları üretmek için yatırım yapmanın önemi her geçen gün artıyor.
