Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve Dr. Sami Süzer’in kaleme aldığı çalışmada, biçerdöver ile biçimde tane kayıplarını en aza indirmek için alınması gereken tedbirler başlıklar halinde şöyle sıralandı… İşte biçerdöver ile yapılan buğday hasadında tane kayıplarını azaltabilmek için dikkat edilmesi gereken 11 altın kural…
HASAT AYARLI ÖN TABLA İLE UYGUN YÜKSEKLİK OLMALI
Biçerdöver ile hasatta tane kayıplarını azaltmak için, ayarlı ön tabla ile uygun yükseklikten zamanında hasat yapılması çok önemlidir. Fazla yüksekten hasat yatık ve yarı yatık bitkilerin biçerdöverin ön tablasına alınmasını önleyerek tabla ve verim kaybına neden olmaktadır.
SABAH VE ÖĞLEDEN SONRA YAPILACAK HASATLARDA AYARLAR ONA GÖRE YAPILMALI
Hasat kayıplarının en az düzeye indirilmesi için kullanılan biçerdöverin öğleden evvel ve sonra farklı ayarlanması gereği unutulmamalıdır. Çünkü günlük sıcaklık artışına bağlı olarak tanelerdeki nem oranı da değişmektedir. Genelde sabahları saat 10'a kadar tanelerdeki nem yüksektir. Bu nedenle buğday hasadına sabah saat 10'dan sonra çiğ kalkınca girilmesi daha uygundur. Aksi halde sabah erken saatlerde hasat edilen ürünün nemi yüksek olacağından kurutmak gerekebilir.
BİÇERDÖVERİN SİLİNDİR HIZI DAKİKADA 250-350 DEVİR ARASINDA OLMALI
Biçerdöverle hasat yaparken tane dökülmesi dolabın çarpması sonucu ise devir sayısı azaltılır. Biçerdöverin silindir hızı mümkün olduğu kadar düşük, dakika da 250-350 devir arasında olması uygundur. Aşırı silindir hızı bir yandan tanelerin kırılmasına neden olurken, bir yandan da eleklerde tıkanmalar meydana gelir, başak ve tane olarak önemli hasat kayıplarına neden olabilir.
BİÇERDÖVER DÖVÜLMEMİŞ BAŞAKLARI DIŞARI ATIYORSA BATÖR-KONTRABATÖR ARALIK AYARLARI GÖZDEN GEÇİRİLMELİ
Biçerdöverden sap samanla birlikte dövülmemiş başaklar dışarı atılırsa bunu engellemek için batör-kontrabatör aralık ayarı iyi yapılmalı ve batör devri uygun olmalıdır. Gerekirse batör ve kontrabatördeki aşınmış parçalar değiştirilmelidir. Buğday sapı ve başaklar yeterince kuru iseler (%12 ve daha az nemli), açıklık ayarı biraz daha artırılabilir. Biçerdöverin arakasındaki hasat artıkların atıldığı namluya bırakılan saplardaki başaklarda bir miktar tane kalıyorsa bu açıklık azaltılabilir. Bu durumda silindir hızını artırmak yerine, açıklık ayarını düşürmek daha iyidir.
BİR ŞERİT HASAT EDİLDİKTEN SONRA VAİNTİLÖTÖR AYARLARI KONTROL EDİLMELİ
Aşırı hava, buğday tanelerin bir kısmının tekrar geri dönüşüm(anafor) yolu ile kırılmalarına veya dışarı atılmalarına neden olmaktadır. Tarlada 40-50 metrelik bir şerit hasat edildikten sonra, biçerdöverin arkasındaki döküntüler kontrol edilmeli ve taneler dışarı atılmayacak şekilde vantilatör yeniden ayarlanmalıdır.
BUĞDAY HASADININ TEMİZ YAPILABİLMESİ İÇİN ELEK AYARLARININ UYGUN OLMASI GEREKİYOR
Eleğin aşırı yüklenmesini önlemek için biçerdöverin biçim esnasındaki hızı azaltılmalıdır. Buğday hasadının temiz yapılması, ürününün kalitesini ve satış fiyatını olumlu yönde etkileyen çok önemli bir faktördür. Bu nedenle depoya gelen ürünün temiz olması ve kavuz gibi sap saman parçaları taşımaması için biçerdöverin üst ve alt eleklerinin aralıklarının uygun olması gerekmektedir.
BİÇERDÖVERLE BİÇİMDE SARSAK KAYIPLARINA DİKKAT! SARSAK KAYIPLARINI AZALTMAK İÇİN NELER YAPILMALI?
Sap ve saman ile tarlaya tane atılması, dökülmesi biçerdöverde sarsak kayıplarının olduğunu göstermektedir. Sarsakların hasat sırasında tıkanması, batör devrinin çok düşük olması, perdenin yırtılması, biçerdöver hızının fazlalığı ve kontrabatör aralığının fazlalığı sarsak kayıplarına neden olmaktadır. Bu gibi kayıplara neden olmamak için biçerdöver tarlada hasada başlamadan önce ayarları buğdayın gelişme durumuna göre ayarlanmalıdır.
BİÇERDÖVERLERİN ARKASINDAN GİDİLEREK KESİNLİKLE BAŞAK VE TANE DÖKÜP DÖKMEDİĞİ KONTROL EDİLMELİ
Biçerdöver tarlaya girdikten sonrada biçerdöverin peşinden gidilerek başak ve tane döküp dökmediği kontrol edilmelidir. Buğday hasadı esnasında tarlada biçerdöverin arkasında bir yerde işaretleyeceğimiz kenarları birer karışlık bir alanda bulacağımız her tane, dekar başına yaklaşık 1 kg'lık ürün kaybı demektir.
TARLA BAŞLARINDAKİ KAYIPLARI ÖNLEMEK İÇİN BİÇERDÖVER OPERATÖRLERİNİN EĞİTİMLİ VE DİKKATLİ OLMASI GEREKİYOR
Tarla başlarında hasat edilmemiş buğday bitkilerine “bayrak” denilmektedir. Bu tip kayıplar, biçer döver dönüşlerinde ön tablanın zamanında indirilmemesi sonucu olmaktadır. Bu gibi ürün kayıplarını azaltmak için biçerdöver operatörlerinin eğitimli ve dikkatli olması gerekmektedir.
YATAN BUĞDAY TARLASINDA HASATTA BİÇERDÖVERLERİN SAP AYIRICISI İYİ AYARLANMALI
Yatan buğday tarlalarında kesme kayıplarını azaltmak için biçerdöverin sap ayırıcısı iyi ayarlanmalı ve sap kaldırıcı parmaklar iyi kullanılmalıdır. Yatan buğday tarlasında başak ve tane kayıplarını azaltmak için hasatta çok dikkatli olunmalıdır.
BUĞDAY HASADI KESİNLİKLE ÇOK YÜKSEKTEN BİÇİM YAPILMAMALI
Buğday hasadında çok yüksekten biçim yapmaktan kesinlikle kaçınmalıdır. Çok yüksekten hasat dekardan daha az sap balyası alınmasına ve anızlı toprak işlemenin zor olmasına neden olmaktadır. Tarlanın ve buğdayın gelişme durumuna göre yaklaşık 10-15 cm arasında yüksekten hasat yapılması uygundur.
