Türkiye’de yeterli buğday üretildiği iddia edilmesine rağmen Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) hasadın bitmesiyle birlikte Ağustos ayından itibaren yüklü miktarda buğday ithal etmeye başladı. 25 Ağustos’da buğday ithalatı için ihale açan TMO, 15 Eylül’de yeni bir ihale açtı. 20 gün arayla yapılan ithalat ihalesinde oluşan fiyatlar ise buğday fiyatlarının seyri açısından kaygı verici bulunurken, ithalatta yaşanan büyük öngörüsüzlüğü de gözler önüne serdi.
23 DOLAR BİRDEN ARTTI!
TMO’nun 25 Ağustos’ta yaptığı ihalede 390 bin ton ekmeklik buğday için ortalama 222 dolar/ton (liman maliyeti hariç) olarak fiyat oluşurken, aynı ekmeklik buğday için 15 Eylül’de yapılan ihalede ise ortalama fiyat 245 dolar/ton (liman maliyeti hariç) olarak gerçekleşti. 20 gün arayla yapılan iki ihale arasında ithal ekmeklik buğdayın fiyatının tonda 23 dolar birden artması dikkat çekti.
TMO İTHALAT YAPACAKTI 20 GÜN ÖNCE NEDEN DAHA FAZLA ALIM YAPMADI?
İthal ekmeklik buğday fiyatının 20 günde tonda 23 dolar birden artması, Türkiye’nin yurt dışına daha fazla döviz ödemesine neden olurken, bu durum iç piyasa fiyatlarına da olumsuz yansıyacak. TMO, söz konusu ithalatı stoklardaki buğday miktarına göre piyasaları regülasyon etmek için yaparken; ‘madem bu ithalat yapılacaktı 25 Ağustos’ta yapılan ihalede neden yüksek alım yapılmadı?’ sorusunu akıllara getirdi.
TMO’NUN ÖNGÖRÜSÜZLÜĞÜNÜN TÜRKİYE’YE FATURASI 76 MİLYON LİRA
TMO’nun 15 Eylül’de yaptığı ihale 500 bin ton ekmeklik buğday ithalatı için yapılırken, ihale 440 bin ton olarak sonuçlandı. Buna göre, aradaki 23 dolar fark, 440 bin tonla çarpıldığında TMO’nun ithalattaki öngörüsüzlüğünün faturası da ortaya çıkıyor. 23 dolar daha pahalı ithalattan dolayı Türkiye, buğday ithalatına 10 milyon 120 bin dolar yani bugünkü kurla 76 milyon lira daha fazla ödeme yapacak.
BUNUN MANTIKLI BİR AÇIKLAMASI VARSA BİR YETKİLİ ÇIKIP BUNU KAMUOUYAN AÇIKLAMASI GEREKİYOR
Sektör temsilcileri, söz konusu ithalat sonuçlarını büyük bir öngörüsüzlük olarak değerlendirirken, “TMO’nun stoklarında ne kadar buğday olup olmadığını en iyi TMO yöneticileri biliyor. İthalat yapıldığına göre demek ki TMO’nun stoklarında yeterli bir ürün yok. O zaman ihtiyaç duyulan buğday, fiyatlar düşükken neden yapılmadı da fiyatlar yükseldikten sonra yapılıyor? Bir yetkilinin çıkıp kamuoyuna bunun mantıklı bir açıklamasını yapmak zorunda” tepkisinde bulunuyor.
1915 LİRADAN İTHAL EDİLECEK BUĞDAY 1775 LİRAYA SATILACAK!
Diğer yandan TMO, geçtiğimiz günlerde Ekim ayında yapacağı buğday ve arpa satış fiyatlarını açıklamıştı. Buna göre TMO, Ekim ayından itibaren ekmeklik buğdayı 1.775 TL/Ton’dan satacağını duyurdu. 15 Eylül’de yapılan ihalede ithal edilecek ekmeklik buğdayın liman maliyetiyle birlikte Türkiye’ye maliyeti 1915 TL/Ton’a gelirken, TMO, daha düşük fiyattan bu buğdayı iç piyasaya satacak. İthal buğday fiyatı ile iç piyasaya satılacak buğday fiyatları karşılaştırıldığında arada 140 lira gibi bir fark çıkıyor. Bu farkta zarar olarak Hazine tarafından karşılanacak.
140 LİRA KİMİN CEBİNE GİDECEK?
TMO, düşük fiyattan buğday satmanın gerekçesi olarak piyasayı regülasyon gösterilse de bunun uygulamada bir karşılığı görünmüyor. İç piyasada yerli üretim ekmeklik buğday fiyatları 1900 ile 2000 TL/Ton arasında seyrederken, TMO’nun düşük fiyattan satacağı buğdayın piyasadaki fiyatları aşağı çekmesi de ekonomin kurallarına göre mümkün görünmüyor. Dolayısıyla TMO’nun yapacağı düşük fiyattan satıştan sadece yararlananlar daha fazla kazanç sağlamış olacaklar.
