Şeker kotaları Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından önceki gün açıklanmıştı. Buna göre 2017-2018 pazarlama yılı için A kotası olarak 2 milyon 670 bin ton şeker kotası belirlenirken, bunun 2 milyon 403 bin tonu pancar şekeri üreten şirketlere, 267 bin tonu ise nişasta bazlı şeker üreten şirketlere tahsis edildi.
Nişasta bazlı şeker üreten şirketlere tahsis edilen 267 bin ton kota, toplam şekerin yüzde 10'una tekabül ediyor. Peki, sağlık açısından tartışmalı olan nişasta bazlı şekerlerin kotasını hangi firmalar nasıl paylaşacak?
Buradaki kota paylaşımı kamuoyu tarafından pek bilinmezken, bu kotanın yüzde 80'ninden fazlası yabancı şirketler tarafından kullanılıyor.
İŞTE KAMUOYU TARAFINDAN PEK BİLİNMEYEN NBŞ KOTA PAYLAŞIM RAKAMLARI
Türkiye'de nişasta bazlı şeker üreten 10 firma bulunuyor. Bunlardan 5 tanesinin yurt içine kotası bulunmazken, kanunen tahsis edilen yüzde 10 kotayı ise sadece 5 fabrika paylaşıyor.
PASTANIN YÜZDE 82'Sİ ABD'Lİ KÜRESEL ŞİRKETLERE AİT
Yüzde 10 NBŞ kotasından en büyük payı ABD'nin gıda şirketi Cargill alıyor. Yüzde 10 kotanın yüzde 44'ü Cargill tarafından kullanıyor. Yani 267 bin ton kotanın 117.5 bin tonu Cargill'e ait.
Cargill'den sonra en fazla kotası bulunan şirket Amylum Nişasta. Yüzde 10 kotanın yüzde 31'de Amylum Nişasta tarafından üretilecek. Yani Amylum Nişasta 267 bin ton kotadan 83 bin ton pay alacak. Amylum Nişasta da aynı Cargill gibi Amerikan'ın küresel şirketi.
Üçüncü sırada ise Pendik Nişasta geliyor. 267 bin ton nişasta bazlı şeker kotasının yüzde 14 yani 37.4 bin tonu Pendik Nişasta tarafından üretilecek. Pendik Nişasta ise Cargill ve Ülker ortaklığına ait bir şirket. Yani Cargill'in kendi kotasının yanında Pendik Nişasta'daki ortaklığından da gelen bir üretim hakkı bulunuyor.
Yüzde 10 kotadan geriye kalan yüzde 10 payı ise iki yerli firma tarafından kullanılacak. Tat Nişasta'nın yüzde 6, Sunar'ı ise sadece yüzde 4 payı bulunuyor. Yani 267 bin nişasta bazlı şekerin 26.7 bin tonunu yerli iki firma tarafından üretilecek.
KOTA ADALETSİZLİĞİ SON BULACAK MI?
Görüleceği üzere kanunen tahsis edilen yüzde 10 nişasta bazlı şekerin yüzde 82'si ABD'nin küresel şirketi Cargill ve Amylum tarafından kullanılıyor. Şeker Kurumu'nun kapatılarak bütün yetkileri Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına devredilirken, sektörde yeni dönemde nişasta bazlı şekerlerin kotasının firmalar arasında eşit bir şekilde dağıtılması yönünde bir beklenti bulunuyor.
