Mısıra kiloda verilen 30 kuruşluk taban fiyatı artışı, pamukçuyu kara kara düşündürmeye başladı. Türkiye’nin önemli pamuk üretim merkezleri Aydın, Adana ve Şanlıurfa’da eylül ayının ortasında başlayacak olan pamuk hasadı öncesi üretici pamuğa en az 25 lira taban fiyatı verilmesini istiyor. 30 lira olan beklentinin 25 liraya çekilmiş olması, mısıra verilen düşük taban fiyatının yarattığı havadan kaynaklandığı belirtildi.
FİYAT GÜNCELLENSİN
Söke Ziraat Odası Başkanı Mustafa Tanyeri, açıklanan mısır taban fiyatının, çiftçiyi zora soktuğunu belirterek, “Biz fiyatı kiloda 9 ila 10 lira bekliyorduk. Çok düşük bir fiyat söylendi. Üretici girdi maliyetleri karşısında ezilmeye devam ediyor. Geçtiğimiz yılın fiyatıyla aynı düzeyde. Devlet mısıra 6 lira fiyat verdi ama tüccar 5,5 liradan alım yapıyor. Onların verdiği fiyat geçen yıla göre çok düşük. Devlet düşük verince onlar da düşük alıyor. Mazot, gübre ve ilacın fiyatı yüzde 100-150 arttı. Maliyetler aynı değil. Açıklanan fiyatın güncellenmesini istiyoruz. Üreticimiz bu noktada mağdur edilmemesi gerekiyor ki gelecek yıl da üretim yapsın.” değerlendirmesinde bulundu.
HİÇ OLMAZSA PRİMLE KAZANSIN
Pamuk hasat zamanının da yaklaştığını belirten Tanyeri, “Söke’de bu yıl yaklaşık 330 bin dekar alana pamuk ekildi. Pamuğun gelişimi iyi. Mısıra verilen düşük taban fiyatı pamukçuyu da kara kara düşündürmeye başladı. Pamukta da böyle olacak gibi görülüyor. Pamukta kiloda maliyet 24,6 lira. Bunun üzerine yüzde 30 eklenmeli ki çiftçi para kazansın. Bu yıl taban fiyatın 25 lira olacağı gözüküyor. Tabi buna devletin verdiği prim de eklenecek. Kiloda prim 1,6 lira. Primin en az 5 liraya çıkarılmasını bekliyoruz. Hiç olmazsa primle üretici para kazansın.
Şunu unutmayalım, pamuk ve mısırda ikinci ürün yok. Tek ekim yapılıyor. Üretici genellikle ürününü para ettiremezse başka ürüne kaçar. Bunlarda o da yok. Ayrıca buğdayda açıklanan fiyat da çok memnun edici değildi. Allahtan bu yıl verim iyi.” dedi.
Tanyeri, son olarak dünyadaki pamuk fiyatları ile Türkiye’deki fiyatlar arasındaki farkın hızla açıldığını belirterek şunları söyledi: “Mahlaç pamukta dünya fiyatları ile bizim fiyatların arasında 1-2 lira fark olurdu. Şimdi bu fark 10 lirayı geçti. Şu an dünyada mahlaç pamuk fiyatı kiloda 58-60 lira, bizde ise 45-46 lira. Bu dengesizlik sürerse üreticimiz çok zorlanacak.”
ADANA 30 LİRA İSTİYOR
Adana Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan pamukta taban fiyatının en az 30 lira olmasını beklediklerini belirterek şunları söyledi: “Biliyorsunuz, maliyetler çok arttı. Şu an itibariyle pamuğun kilosu 17 liradan gidiyor. Geçtiğimiz yıl 21 liraydı. Pamuğun maliyeti 25 lira civarında. Üreticiler 30 lira olmasını bekliyor. Bu yıl Adana’da 250 bin dekar alana pamuk ekimi yapıldı. Bu rakam geçen yıl 285 bin dekardı. Yüzde 15 düşüş var. Tahminen 125 bin ton pamuk hasadı olacak.
Kilo başına devletin verdiği 1 lira 60 kuruşun da 3 liraya artırılmasını bekliyoruz. Çukobirlik, Antbirlik ve Tariş fiyat açıklıyor ancak yeterli alım yapmıyor. Fiyatı serbest piyasa belirliyor.” dedi.
MISIRDA HİÇ FİYAT AÇIKLAMASALARDI
Mısıra verilen taban fiyatın çok düşük olduğunu hatırlatan Doğan, üreticinin isyan içinde olduğunu belirterek, “Açıklanan mısır fiyatı bizi şok etti. Burada herkes tepkili. AK Parti, MHP ve CHP TBMM Tarım Komisyonu üyeleriyle konuştum. Onların da pek bir şey yapacağı yok. Her şey Cumhurbaşkanımızın elinde. Bakanlık ne yapabilir bilmiyoruz. Mısırda fiyatın kiloda 8 lira, ton başına desteği de 500 lira bekliyorduk.
Verilen 30 kuruş, yüzde 5 artış eder. Hangi ürünün fiyatı bu oranda arttı? Her şey yüzde 100 artarken, bu durumda açıklanan fiyat komik. Bence bu durumda fiyat açıklama daha iyi. Kibarca mısırı almak istemiyoruz diyorlar. Depolar dolu. Biz mısırda 7,5 lira bekliyorduk. Geçen yıl buğdayın tonu 6 bin 450 lira iken, mısır 5 bin 700 liraydı. Bu yıl buğday 8 bin 250 lira. Mısır ise 6 bin lira. Arasındaki makas yüzde 37,5. Açığa bakın? Geçen yılın hesabına göre mısıra tonda 7 bin 300 lira fiyat verilmeliydi.
Bu yıl 865 bin dönüm alana mısır ekildi. 1 milyon 200 bin ton rekolte bekliyorduk. Şu an için havaların kurak geçmesi nedeniyle yüzde 10 verim kaybı oldu.” değerlendirmesini yaptı.
URFA ÇOK DERTLİ
2022 yılında Şanlıurfa ilinde ekim alanları yüzde 55 artarak yaklaşık 2 milyon 800 bin dekar alanda, 1 milyon 400 bin ton kütlü pamuk üretildi. Bu yıl ise 2 milyon 700 bin dekar alana pamuk ekimi yapıldı. Şanlıurfa, Türkiye’de üretilen pamuğun yüzde 45’ini karşılıyor. Şanlıurfa Ziraat Odası Başkanı Ahmet Eyyüpoğlu ile pamuğu konuştuk. Eyyüpoğlu, öncelikle taban fiyatı olarak 30 lira beklediklerini söyledi:
PAMUK VAZGEÇİLMEZ HAMMADDE
“Urfa’da 1 milyon dekar alana mısır ekimi yapılıyor. Açıklanan fiyat yüzde 5 artış. Çok kötü fiyat. Bu resmen ‘almıyoruz’ demek. Fiyat açıklamasalardı daha iyi olurdu. Geçenlerde Cumhurbaşkanı Yardımcımız Sayın Cevdet Yılmaz’a, Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar ile birlikte durumu ilettik. Memnuniyetsizliğimizi bildirdik. Mısırda iyileştirme bekliyoruz.
Pamukta da taban fiyatın en az 30 lira olmasını bekliyoruz. Aşağısı kurtarmaz. Maliyetler ortada. Şu an bölgemizde pamuk 15-18 lira arasında gidiyor. Üretici geçen yıl da para kazanmadı. Bu yıl kazanmazsa bölgemizde kimse pamuk ekmez. Oysa pamuk hammaddedir ve tekstil için vazgeçilmezdir.
ÇİFTÇİ ZARAR EDİYOR 7 FİRMA KAZANIYOR
Pamukta şöyle bir durum da var; bizden ucuza pamuk alıyorlar ve Türk Cumhuriyetlerine götürerek iplik yapıyorlar. Orada işçilik ucuz. Sonra buraya getiriyorlar. Bu şekilde fiyatlar düşüyor. Hükümet buradan gelen pamuğa kota uygulamalı. 2 milyon çiftçi bundan zarar ediyor. 7 firma ise para kazanıyor. Bunun önüne geçilmeli.”
AYDINLI PAMUK ÜRETİCİSİ KAMURAN KESKİN: ‘DÜNYA FİYATLARININ ALTINDA PAMUK SATIYORUZ’
Aydın’ın Koçarlı ilçesine bağlı kırsal Bıyıklı Mahallesinde 30 dekar alana pamuk eken çiftçi Kamuran Keskin, bu yıl pamuğun en az 25 lira olmasını beklediklerini belirterek şunları söyledi:
“Pamukta 25 liradan aşağısı kurtarmaz. Zaten maliyet buna yakın. Tariş eskisi gibi alım yapmıyor ve etkili de değil. İlçelerdeki Tariş’ler özerkleşti. Herkes kendi üyesine hizmet veriyor. Söke Tariş en güçlü ama fiyatı serbest piyasa belirliyor. Şu an Türkiye’deki pamuk fiyatları dünya fiyatlarının altında. Türkiye’de 40 randıman kütlü pamuk şu an 19 lira civarında. ABD’de ise 84 cent. Mahlaç pamuk dışarıda 50-60 lira iken, bizim borsada mahlaç 45,5 lira. Arada büyük fark var.
Geçen yıl mazotun litresi 19 liraydı. Şu an 38,5 lira. 50 kg bir torba üre gübre 628 lira. Geçen yıl 350 liraydı. Buğday ve mısırda açıklanan fiyata ürün satılmıyor. Buğday şu an 6 lira civarında. TMO depo yok diye alım yapamayınca üretici tüccara vermek zorunda kaldı, o da fiyatı düşürdü. Üretici bu yıl hangi ürünü satsa fiyattan dolayı memnun değil.”
