Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, ÇKS’ye kayıtlı çiftçi sayısındaki azalışa dikkat çekmek amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığına yazılı soru önergesi verdi. CHP Niğde Milletvekili Gürer, önergesinde şu sorularına yanıt istedi.
“2021 yılında ülke genelinde kaç çiftçi kayıt sistemine dahil olmuştur? ÇKS başladığı ilk yıl kaç çiftçi kayıt belgesi almıştır?”
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in önergesine yanıt veren Bakanı Vahit Kirişçi, 2001 yılında ÇKS’ye kayıtlı çiftçi sayısının 2 milyon 182 bin 767 olduğunu belirtti. Bakan Kirişçi, 2021 yılında ÇKS’ye kayıtlı çiftçi sayısının ise 2 milyon 173 bin 9 olduğunu bildirdi.
Önere sahibi CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer ise “Çiftçilerin avans, kredi, sübvansiyon, prim gibi ayni ve nakti yardımlardan yararlanabilmesi için çiftçi belgeleri almaları gerekmektedir. Ziraat odalarının olduğu yerde odalardan olmadığı yerde Tarım İl Ve Veya İlçe Müdürlükleri belgeleri vermektedir” hatırlatmasında bulundu.
ÇKS’nin başladığı yıl olan 2001 yılında Türkiye nüfusunun 64 milyon olduğuna dikkat çeken Ömer Fethi Gürer, “Türkiye genelinde Ziraat Odası’nın 4 milyon üye rakamı ele alındığında odaya kayıtlı 2 milyon çiftçi Çiftçi Kayıt Sistemi dışında kaldığı görülüyor. Bununda incelenmesi gereken bir durum olduğu açıktır” dedi.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, "2016 yılında ÇKS'ye kayıt yaptıran çiftçi sayısının 2.267.176 kişi olduğunu dönemin Bakanı soru önergeme verdiği yanıtta açıklamıştı. Bu kere geçen aradan geçen süreden sonra Bakana son durumu sorduğumda ÇKS’li çiftçi sayısı nufus artması da dikkate alındığında artması gerekirken azaldığı ortaya çıktı. 2003 yılında 2 milyon 765 bin çiftçi ÇKS kaydı yaptırırken Mevcut verilere göre ÇKS’Li çiftçi sayısının nufus artışı da dikkate alındığında düşmesinin devam ediyor olması, ülkemizde tarımda çiftçi durumunun iyi gitmediğinin en önemli göstergesidir.
ARSİM yararlanmak içinde ÇKS şart olduğuna göre çiftçi sayısının bu yönlü de sorunlu olduğu da dikkat çekicidir. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verileri de kayıtlı çiftçi sayısı da 2008’de 1 milyon 127 bin iken çiftçi sayısı 2021 yılının eylül ayında 530 bine kadar düşmesi de çiftçi prim ödeyemediği için rakamsal düşmesinin yansımasıdır. Prim ödemede ve ÇKS kayıt olmada giderek düşen çiftçi sayısı çiftçinin gelir gider dengesinde bozukluğunda somut göstergesidir. 2002 yılında 2.4 milyar TL olan çiftçi borcu Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu verilerine göre Bankalara 2022 yılı başında 167.7 milyar liraya ererken bugün Tarım Kredi Kooperatifleri ve özel sektöre olan borçla birlikte çiftçinin toplam borcu 250 milyar liraya ulaşmış durumdadır.
Çiftçilik sattığı üründen gelir sağlayamadığı için kredi ile döner durumdadır. Küçük aile tipi olarak bilinen çiftçilik kırsalda giderek zorlaşmakta, artan girdi maliyetleri nedeni ile çiftçi çiftçilikten soğumaktadır. ÇKS kayıt yaptıranların yapısal durumu da bu bağlamda ayrıca incelenmelidir. Bu incelendiğinde tarla, bağ, bahçe olarak durumun belirtilmesi bu bağlamda sürecin nasıl devam ettiğinin de görülmesi adına önemlidir.
ÇKS’ye kayıtlı tarım alanı ve çiftçi sayısı tarımsal desteklerden yararlanmak için kullanıldığı, bu bağlamda kentlerde yaşayan arazi sahipleri veya kırsalda yaşayan belli bir kesimin üretim yapmasa bile sisteme kayıt yaparak desteklerden yararlandığı da bilinmektedir. Durum bu yönlüde ele alındığında tarımda sorunların daha da derinleştiği görülecektir. 28 milyon hektar tarım arazisinin 23 milyon 100 bin hektara gerilemesi ile çiftçi sayısında azalma paralel bir tarımdan kopuşun göstergesidir “ diye konuştu.
