SADETTİN İNAN / Türkiye’nin en önemli çiftçi kuruluşu olan Tarım Kredi Kooperatifleri, finansçı Genel Müdürün yönetiminde hızla üretimden çekiliyor. Kurumun Haziran ayında yayınlanması gereken 2023 yılı faaliyet raporu, 6 ay bekletildikten sonra Aralık ayının sonunda yayınlanmak zorunda kalındı. Faaliyet raporunun, Tarımdan Haber’in konuyu gündeme getirmesinden sonra yayınlanması da dikkat çekti.
TÜRKİYE'NİN EN ÖNEMLİ ÇİFTÇİ KURULUŞU HIZLA KÜÇÜLÜYOR!
Faaliyet raporu incelendiğinde ülke tarımı ve çiftçi ortakları açısından tam bir fecaat! Tarımsal üretim ve gıda enflasyonunda çok fonksiyonel görevleri bulunan Türkiye’nin gözbebeği kurumu göz göre göre yok ediliyor. Maalesef faaliyet raporu bunu acı bir şekilde gözler önüne seriyor. Böylesine kötü bir yönetim sergilenmesine rağmen halen Hüseyin Aydın ve ekibinin görevden alınmaması da düşündürücü bir durum!
130 MİLYAR LİRA ÖZ KAYNAĞIN SADECE 31 MİLYAR LİRASI ÇİFTÇİYE KREDİ OLARAK KULLANDIRILDI!
Tarım Kredi Kooperatiflerinin asli görevi, çiftçi ortaklarına üretim aşamasında uygun girdi temin ederek, ortakların ürettiği ürünleri karlı bir şekilde alarak pazarlanmasıdır. Faaliyet raporunda Tarım Kredi Kooperatiflerinin bu iki asli görevinden hızla uzaklaştığı görülürken, çiftçi ortaklarına kullandırılan kredi miktarında da büyük bir çarpıklık bulunuyor. Öz kaynakları hariç, Ziraat Bankası başta olmak üzere piyasadan 80 milyar lira kredi kullanan Tarım Kredi Kooperatifleri bunun sadece 31 milyar lirasını çiftçi ortaklarına kredi olarak kullandırdı. Tarım Kredi’nin çiftçi ortaklarına uygun kredi temininde de asli görevinden hızla uzaklaştığı görülüyor.
KOOPERATİFLERİN ZARARI BİLANÇO OYUNUYLA GİZLENDİ!
Yayınlanan faaliyet raporunun en çarpıcı tarafı ise asli görevinden uzaklaşmasından dolayı çiftçi ile bire bir temas halinde olan kooperatiflerin, zarar ederek faaliyet yapamaz hale gelmeleri oldu. Finansçı Genel Müdür Hüseyin Aydın’ın bunu bilanço oyunları ile gizlemeye çalışması da ülke tarımına karşı işlenen ihanetin boyutunu ortaya koyuyor.
Geçmiş yılların faaliyet raporlarında Merkez Birliği, Bölge Birlikleri ve Kooperatiflerin mali tabloları ayrı ayrı yayınlanırken, 2023 yılı faaliyet raporunda tüm kurumların mali tabloları birleştirilerek verildi. Böylelikle mali tablolarda asıl önemli olan kooperatiflerin net satış, gelir/gider kalemleri ile karlılık durumları gizlenmiş oldu.
Bu durum aslında Tarım Kredi Kooperatiflerinin mevzuatına göre Haziran ayında yayınlanması gereken faaliyet raporunun neden 6 ay bekletildikten sonra Aralık ayının sonunda sessiz sedasız yayınlandığına dair kötü niyeti apaçık ortaya koyuyor.
TARIM KREDİ'NİN STRATEJİK ÜRÜNLERİN HEPSİNDE ÜRÜN ALIMI YARIDAN FAZLA DÜŞTÜ!
Aşağıda rakamları paylaştığımızda görülecek, Tarım Kredi Kooperatifleri buğday, arpa, mısır, yağlık ayçiçeği, mercimek, nohut, kuru fasulye gibi Bakanlık tarafından belirlenen stratejik ürünlerde, ürün alımlarında yaşanan ciddi düşüşler Türk tarımı açısından gerçekten düşündürücü bir durum.
Tarım Kredi Kooperatiflerinin 2023 yılında çiftçi ortaklarından ürün alımında sadece meyve-sebze yüzde 17 artarken; çeltik yüzde 31, ayçiçeği yüzde 68, arpa yüzde 58, dane mısır yüzde 29, makarnalık buğday yüzde 50, ekmeklik buğday yüzde 44, nohut yüzde 13, mercimek yüzde 13, zeytin yüzde 81, zeytinyağı yüzde 77, silajlık mısır yüzde 39, Antep fıstığı yüzde 49, kabak çekirdeği yüzde 36, yemlik buğday yüzde 97, kanola yüzde 23, tritikale yüzde 74 ve susam yüzde 99 ürün alımı düştü!
CUMHURBAŞKANINDAN GİZLENEN TABLO! TARIM KREDİ MARKETLERDE SATILAN ÜRÜNLER KİMLERDEN ALINIYOR?
Bu veriler ışığında sormak gerekiyor; Tarım Kredi Kooperatif Marketleri ne için açılmıştı? Çiftçi ortaklarının ürünleri uygun fiyata alınarak, tüketiciye aracısız bir şekilde, daha uygun fiyattan satılacaktı. Böylelikle hem gıdada fahiş fiyatın önüne geçilecek hem de gıda enflasyonu ile etkin bir mücadele edilecekti!
Bu tablo bize maalesef Tarım Kredi Marketlere büyük önem sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ve ülke kamuoyunun açık bir şekilde yanıltıldığını gösteriyor.
YEMLİK BUĞDAY ALIMI 40 BİN TONDAN BİN 300 TONA GERİLEDİ!
Stratejik ürünleri geçtim, Tarım Kredi Kooperatiflerinin birçok yem fabrikası var. Bu yem fabrikalarında hammadde olarak kullanılan yemlik buğday alımının bile 40 bin tondan, bin 300 tona düşmesi, çiftçi kuruluşu Tarım Kredi Kooperatiflerinin, çiftçi ve üretimle bağı koparılarak tamamen ticari bir işletme haline getirildiği anlamına geliyor.
BİR YIL İÇİNDE 12,6 BİN ÇİFTÇİ TARIM KREDİ'Yİ TERK ETTİ!
Zaten Tarım Kredi’nin ortak sayısında 2023 yılında yaşanan 12 bin 660 azalma da çiftçinin, hızla çiftçi kuruluşundan uzaklaştığını resmi olarak ortaya koyuyor. Tarım Kredi’nin 2022 yılında 396 bin 274 ortağı varken, bu sayı 2023 yılında 383 bin 614’e geriledi. Yani çiftçi ortakların yüzde 3,19’u, 2023 yılında Tarım Kredi’yi terk etti!
TARIM KREDİ'NİN KREDİ VE ÖZ KAYNAKLARI ŞİRKETLERDE KULLANILDI!
Çiftçiye kullandırılan kredi konusunda da maalesef iyi bir tablo göremiyoruz. 2023 yılında çiftçiye kullandırılan kredi miktarı 26 milyar TL’den 31 milyar TL’ye çıkmış gibi görünse de Tarım Kredi’nin toplam öz kaynakları incelendiğinde, kaynakların çok az bir miktarı çiftçiye kredi olarak kullandırılırken, asıl büyük pastanın çiftçinin dışında başka yerlerde kullanıldığı görülüyor. 2023 yılında Ziraat Bankası başta olmak üzere piyasadan 80 milyar lira kredi kullanan Tarım Kredi Kooperatiflerinin, kendi bünyesindeki 52 milyar lira öz kaynağı bırakın, kullandığı 80 milyar liralık kredinin bile sadece yüzde 37’sini çiftçiye kullandırdı.
Zaten 2022 yılına göre 2023 yılındaki kredi kullanımındaki 5 milyar liralık artışta enflasyon muhasebesi ile karşılaştırıldığında bir artış değil, tam aksine azalmayı gösteriyor.
TARIM KREDİ'NİN GÜBRE SATIŞLARI DÜŞTÜ!
Diğer yandan çiftçiye uygun girdi temin etmekle görevli olan Tarım Kredi Kooperatiflerinin gübre satışlarında da ciddi bir gerileme yaşandı. Kimyevi gübre satışı 2022 yılında 1 milyon 600 bin ton iken bu rakam 2023 yılında 1 milyon 524 bin tona düştü.
GÜBRETAŞ GÜBRE ÜRETİMİ HIZLA DÜŞÜYOR!
Ancak gübreyle ilgili rakamlara biraz daha detaylı bakıldığında gübre sektörünün amiral gemilerinden olan Gübretaş’ın üretim miktarının, Tarım Kredinin gübre satışından daha fazla düştüğü görülüyor. Bu da bize Tarım Kredi Kooperatiflerinin kendi iştiraki olan Gübretaş’ta üretim kısılırken, buradaki ihtiyacın piyasadan yani ağırlıklı olarak Mehmet Cengiz’in sahibi olduğu Eti Gübre’den karşılandığını gösteriyor.
Gübretaş’ın kimyevi gübre üretimi 2023 yılında 140 bin 481 ton düşerek, 517 bin tona gerilerken, kimyevi gübre satış rakamı da 239 bin 612 ton azalarak, 1 milyon 610 bin tona geriledi.
TARIM KREDİ 2023 YILINDA SADECE 415 BAŞ HAYVAN SATIMI YAPTI!
Faaliyet raporunda Tarım Kredi Kooperatifleri ile ilgili son bir veriyi de paylaşıp bitirelim. Malumunuz hayvancılıkta yaşanan geriye gidişten dolayı et fiyatlarının da önüne geçilemiyor. Dolayısıyla hayvancılığa yapılan yatırımlar büyük önem taşıyor. Ancak Türkiye’nin en önemli çiftçi kuruluşunun neredeyse hayvancılıkla ilgili bir satışı bulunmuyor. Ürün grubu satışlarında 2023 yılında çiftçi ortaklarına toplam sadece 415 adet büyükbaş ve küçükbaş hayvan satımı oldu. Bu rakam geçmiş yıllarda 13 binli seviyelerdeydi. Hüseyin Aydın’ın göreve geldiği 2022 yılında 645 başa düşerken, 2023 yılında da sadece 415 büyükbaş ve küçükbaş hayvan satımı oldu.
