Çiftçi artık pancar ekiminden vazgeçiyor. Üreticiler gübre, sulamada kullanılan elektrik ve diğer girdilerdeki yüksek zamlar nedeniyle pancar ekmeyeceğini söylüyor. Bu yüzden 2022 üretim yılında pancar üretiminde çok büyük bir düşüş olabilir. Daha şimdiden birçok çiftçi pancar ekmeyeceğini daha doğrusu ekemeyeceğini söylüyor. Ayrıca su kaynaklarının azalması, kuraklık ve benzeri sorunlar nedeniyle çok su isteyen pancar üretimi bu yönüyle de olumsuz etkileneceği apaçık belli.
ZİRAAT MÜHENDİSİ BEDRİYE KARTAL
Pancar üretiminin azalması nedeniyle dışarıdan şeker ithal etmek yoluna gidiliyor .Ayrıca nişasta bazlı şekere daha fazla bağlanmaya sebebiyet veriyor. Nişasta bazlı şeker mısırdan elde ediliyor. Mısır üretiminde de pancarda yaşanan benzer sorunlar yaşanıyor.
Peki, bu zamların nedeni nedir ve şeker üretimi her geçen gün neden azalıyor?
Pancar fiyatı çok arttığı için şekere zam yapıldığı düşünülüyor. Oysaki son iki yılda pancar çiftçisine verilen alım fiyatına bakıldığında zamların pancar alım fiyatına bağlanamayacağı çok açık. Aslında üretimdeki düşüşün bir nedeni de bu düşük fiyat politikasıdır. Üreticiye maliyetin altında fiyat verilince üretim alanları ve üretim miktarında ister istemez düşüşler meydana geliyor.
ŞEKER FİYATINI SADECE DEVLET Mİ BELİRLİYOR?
Önceleri pancarın da şekerin de fiyatını devlet belirliyordu. Şeker piyasasında en büyük paya sahip olan Türkiye Şeker Fabrikaları (Türk Şeker)’ nın belirlediği fiyat tüm fabrikalar için geçerli oluyordu. Pancarın fiyatını yine devlet açıklıyor. Fakat şeker fiyatında bu gelenek, bu yapı bozuldu.
NEDEN BOZULDU?
Berat Albayrak’ın Hazine ve Maliye Bakanı olduğu dönemde gıda enflasyonu ile mücadele adı altında bazı tarım ve gıda ürünlerinde fiyatlar baskı altına alındı. Örneğin, çiğ süt fiyatı Ulusal Süt Konseyi tarafından belirlenirken Gıda Komitesi’ne bu yetki verildi. Enflasyon artmasın diye çiğ süt fiyatı artırılmadı. Yine şeker fiyatı baskı altında tutularak yaklaşık 2 yıl şeker fiyatı artırılmadı. Özelleştirilen fabrikaların sahipleri, kooperatif şeker fabrikalarının yöneticileri “şeker fiyatı artırılmazsa batarız” diye açıklama yapmalarına rağmen fiyat arttırılmadı.
ÖZEL SEKTÖR ŞEKERE YÜZDE 41 ZAM YAPTI
Bunun üzerine özel sektör fabrikaları ve kooperatif şeker fabrikaları şekere önce yüzde 25 sonra da yüzde 16 olmak üzere toplamda yüzde 41 zam yaptı. Türkiye Şeker Fabrikaları ise maliyetlerdeki artışa rağmen bu zammı yapmadı. Böylece piyasada ilk kez ikili bir fiyat oluştu. Özel sektör şeker fabrikaları 50 kiloluk şekerin çuvalını 302-305 liraya satarken, Türk Şeker aynı şekeri 210 liradan satıyordu. Doğal olarak marketler, imalatçılar, üretimlerinde şeker kullanan sanayicilerin hepsi Türk Şeker’den şeker almayı tercih edince büyük bir talep oluştu. Bir tarafta şeker var ama fiyat yüksek diye talep edilmiyor, diğer tarafta şeker ucuz diye arzın çok üzerinde bir talep var. Rafların boşalması da bundandı.
Öyle bir hale gelindi ki Türk Şeker’den ucuza şeker alıp bu işin ticaretini yapanlar bile ortaya çıktı.
NE YAPMALI?
En başta yüksek girdi maliyetlerini düşürmek bir nebze de olsa çiftçilerimizin yüzünü güldürecek ve bu artık pancar ekemeyeceğini belirten çiftçilere bir umut kapısı olacak. Ayrıca çiftçilere gereken maddi destek verilmeli ki fabrikalar pancarı işleyebilsin gereken istihdamı yapabilsin.Kısacası üreticiler pancar üretimine teşvik edilmelidir.Ancak bu şekilde pancar alanlarında ve üretim miktarında artışlar olacağını umut ediyoruz. Aksi halde çiftçi yoksa biz de yokuz.
