Yaşar Üniversitesi öğretim Üyesi Doç. Dr. Ufuk Tutan, Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği'nin yayın organı olan 'Süt Kardeşi' dergisinde yayınlanan değerlendirmesinde şunları kaydetti: "Çiğ sütün akıbeti, 2008 yılından beri belirsizliğini koruyor. 2008 küresel ekonomik krizinin başladığı aylarda çiğ sütün litre fiyatı düşürülünce sonraki yıllarda girdi maliyetlerini taşıyamayan üreticinin yüz binlerce ineği artan et fiyatları nedeniyle kasaba gönderdiği bilinmektedir. Aynı yıllarda çiğ sütün fiyatı, litresi 56 kuruştan 73 kuruşa sonra da 10'ar kuruş artışlarla 2014 yılının ortasında 1 lira 15 kuruşa çıkmış ve yaklaşık bir seneden bu yana aynı fiyat seviyesinde sabitlenmiştir.
ABD VE AVRUPA'DA DEVLET TEŞVİKİ VAR
Çiğ süt fiyatının belirlenmesi irdelenirken dünya fiyatları ile karşılaştırıldığında Türkiye'de uygulanan 1 kilogram çiğ sütün 1 lira 15 kuruşluk fiyattan satılması oldukça iyi bir fiyatlama olarak görenlerin haklılık payı bulunmaktadır. Ancak, çiğ süt fiyatlarını incelerken Türk üreticilerinin kullandığı yemlerin ve diğer girdilerin bir kısmının ithalata dayalı olduğunu ve döviz fiyatlarının son yıllarda sürekli bir artış eğiliminde olduğunu da hatırlamak gereklidir. Bunun yanında, ABD, Almanya ve Avrupa'nın birçok ülkesinde çiğ süt üreticilerinin bir şekilde devlet tarafından teşvik, destek aldığını ve Türkiye'nin çoğu küçük üreticisine kıyasla onların daha büyük üreticilerinin olması nedeniyle çiğ süt üretiminde ölçek ekonomisini uyguladıklarını da belirtmek gerekir.
ÜRETİCİLERİ BİRLİK OLMALI
Diğer yandan, Türkiye'de çiğ süt üretiminde çok sayıda küçük üretici olması sebebiyle ciddi rekabetin olduğu ve bunun sonucunda da 1 kilogram çiğ sütün aslında piyasada 1 lira 15 kuruşun altında işlem gördüğü gerçeğini vurgulamak gerekir. Aynı zamanda, çiğ sütün sayıca az alıcılarının bu durumdan yararlanıp bir anlamda piyasada adı konulmamış bir tekel oluşturduğu ve çiğ süt fiyatlarını daha da aşağıya çekme eğiliminde olduğu da son yıllarda izlenmektedir. Hükümetimizin bu durumu fark edip 2015 Nisan ayında, bir takım yasal düzenlemeler yaptığı ve çiğ süt üreticilerini hem fiyat hem de girdi başlıklarında korumaya aldığı görülmektedir.
Konusu geçen yasal düzenlemede bazı eksiklikler olduğu muhakkaktır. Ancak, bu yasal düzenleme ile hükümet, çiğ süt üreticilerinin birlikte hareket etmesini ve hatta, kooperatifler, birlikler altında birleşip alıcılara karşı toplu pazarlık etmesini teşvik ettiği görülmektedir.
