Bir insan acı duyarsa canlıdır. Başkasının acısını duyarsa insandır. (Tolstoy)
Bu söze bir ekleme yapacağım. Bu acılara neden olanlar ne canlıdır, ne de insandır.
****İsrail, Gazze’de hastane vurdu. İsrail, vahşetle ve zulümle karşımızdadır. Çoğu çocuk, masum insanlar öldürülüyor.
Birleşmiş Milletler kayıp!
Avrupa Birliği kayıp!
Nato kayıp!
İnsan haklarını savunucusu Batı kayıp!
Dünyanın zengin Arap ülkeleri kayıp!
Savaş hukuku kayıp!
Savaş etiği kayıp!
İnsanlık için felaket yaşanıyor. Siviller, kadınlar ve çocuklar hedef alınıyor.
Bir insanlık suçu işleniyor.
**** Yapılan açıklamalarla, 15 Ekim Dünya Çiftçi Kadınlar Günü kutlandı. Madalyanın bir yüzü süslü kelimelerle anlatıldı. Resimler çekildi. Fakat madalyonun diğer yönünden bahsedilmedi.
Çiftçi kadınlarımızın sorun ve çözümleri!
Tarımsal işletmelerde işçilik yapan kadınlarımızın sorun ve çözümleri!
İntihar edenler!
Dayak yiyenler!
Aç yatanlar!
Tedavi edilmeyenler!
Sadece susarak umutsuzca yaşayanlar!
Sessiz çığlık atanlar!
Sesini duyuramayanlar!
Bu konularda bir araştırma yapıldığında daha çok acı hikâyeler olduğu görülecektir.
Bu gerçeklerde artık yazılmalı, çözümler getirilmelidir.
****Gıda Sahtekârlığı nedir?
Gıda sahtekârlığı dünyamızın çok önemli sorunudur. Halkın sağlığını yakından ilgilendirir.
Öncelikle tağşiş ve takliti açıklamak istiyorum.
Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda Ve Yem Kanunu kapsamındaki ürünlere temel özelliğini veren öğelerin ve besin değerlerinin tamamının veya bir bölümünün mevzuata aykırı olarak çıkarılmasını veya miktarının değiştirilmesini veya aynı değeri taşımayan başka bir maddenin, o madde yerine aynı maddeymiş gibi katılmasını, tağşiş denir.
Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda Ve Yem Kanunu kapsamındaki ürünlerin, şekil, bileşim ve nitelikleri itibarıyla yapısında bulunmayan özelliklere sahip gibi veya başka bir ürünün aynısıymış gibi göstermeye taklit denir.
İnsanlar gıdadan daha fazla kar elde etmek için aldatıcı taktikler kullandıklarında sonuç gıda sahtekârlığıdır. Aldatma, çok büyük ölçekte gerçekleştirilebilir ve birkaç yıl boyunca yüzlerce malzeme sevkiyatını etkileyebilir. Herhangi bir gıdanın sevkiyatının aslını değiştirerek organik sertifika bile yapılarak fırsatçı da olabilir.
*Gıda sahtekârlığı yıllık 50 milyar doları aşan küresel bir iştir.
Gıda sahtekârlığı, çiftlikten sofraya kadar gıda tedarik zincirinin herhangi bir noktasında herhangi bir gıda ürününün bileşimini kasıtlı olarak değiştirilmesi, yanlış beyan edilmesi, yanlış etiketlenmesi, ikame edilmesi veya tahrif edilmesi eylemidir. Sahtecilik ham maddede, bir içerik maddesinde, nihai üründe veya gıdanın ambalajında meydana gelebilir.
***Gıda sahtekârlığı, gıdanın kasıtlı olarak taklit ve tağşişi yoluyla tüketicilerin aldatılmasıdır.
Gıda sahtekârlığında tüketiciler aldatılır. Cüzdanlara zarar verir. Alamadıkları bir şeyin parasını ödemelerine neden olur. Halk sağlığına ciddi zararlar verir.
Gıda sahtekârlığı, finansal kazanç sağlamak için gıda ürünlerinin kalitesi ve içeriği konusunda müşterileri yanıltmak amacıyla yapılan her türlü kasıtlı eylem olarak tanımlanabilir.
Özetle gıda sahtekârlığı, gerçek özellikleri iddialarıyla örtüşmeyen gıda maddelerinin kasıtlı olarak piyasaya sürülmesidir. Kasıtlı aldatma, finansal veya ekonomik avantaj sağlamayı amaçlamaktadır. Gıda sahtekârlığı tüketiciler için sağlık riski oluşturabilir, ancak gıda sahtekârlığında esas tüketicinin aldatılmasıdır.
Gıda suçu veya gıda sahtekârlığı, gıdanın, gıda içeriklerinin veya gıda ambalajının kasıtlı veya izinsiz olarak değiştirilmesi veya eklenmesi, tağşiş yapılması veya yanlış beyan edilmesi veya ekonomik kâr elde etmek amacıyla bir ürün hakkında yanıltıcı beyanlarda bulunulması durumunda ortaya çıkar.
***Dünyada gıda dolandırıcılığı!
İtalya’da bugünlerde sızma zeytinyağlarına haksız rekabet var. Aromalarla karıştırılmış yağlar düşük fiyatlarla raflarda yerini alıyor.
Pek çok büyük ölçekli perakende rafında bitkisel yağ bazlı çeşniler ve bir miktar aromayla zenginleştirilmiş sızma zeytinyağı, çok uygun fiyatların cazibesine kapılarak tüketicilerin kafasını karıştırma riskiyle birlikte sızma zeytinyağıyla birlikte konumlandırılıyor
Süt tozuna, yüksek nitrojen içeriğine sahip, beyazımsı renkte ve nötr tadı olan zehirli bir kimyasal olan melamin katılmıştır. Süt tozuna veya buğday glütenine eklendiğinde, laboratuvar testlerinde gıdanın görünen protein içeriğini artırır, böylece satıcının kazanabileceği para miktarını artırır.
Aynı şey evcil hayvan mamalarında kullanılan malzemeler için de geçerliydi.
Pahalı yağlar ve ucuz yağların sahtekârlıktan etkilenme olasılığı eşit derecede yüksektir. Fındık ve Hindistan cevizi yağı gibi pahalı yağlar, daha ucuz yağlarla seyreltilerek satıcının karı artırılabilir. Avokado yağları üzerinde yakın zamanda yapılan bir araştırma, neredeyse yüzde 60'ının saflık kriterlerini karşılamadığını ortaya çıkardı. Testler, bunların ayçiçeği ve diğer yağlarla karıştırıldığını ortaya çıkardı.
***Gıda Sahtekârlığı Vakaları ve Etkileri
Açgözlülük ve ekonomik kazanımların körüklediği gıda dolandırıcılığı vakalarının sayısı her geçen dünya çapında artıyor. Örneğin:
Çin (2008) bebek mamalarında melamin; (2015) “zombi” dondurulmuş et.
Rusya (2015) sütte hurma yağı.
İtalya (2011) yasa dışı organik ürünler; (2014) deniz ürünlerinde hidrojen peroksit.
İngiltere (2013) domuz eti ve at eti içeren sığır eti burgerleri.
Avustralya (2013) kafesteki tavuklardan elde edilen serbest gezinen yumurtalar.
Meksika (2005’ten bugüne kadar) beyan edilmemiş türlerden elde edilen etler.
ABD (2009’dan bugüne kadar) Yer fıstığında ve beyan edilmemiş türlerden elde edilen etlerde Salmonella.
Genellikle zararsız olmasına rağmen, bazı gıda sahtekârlığı vakaları ciddi halk sağlığı sonuçlarıyla sonuçlanmıştır. Bu nedenle, düzenleme ve kalite güvence sistemlerindeki, kötü niyetli kasıtlı zarar için kullanılabilecek güvenlik açıklarını göstermektedir.
***Bitki Bazlı Gıdaların Yanlış Markalanması
Çok sayıda şirketin bitki bazlı gıda ürünlerini, tarihsel olarak geleneksel süt ve et ürünleriyle sınırlı olan isimleri kullanarak "yanlış markalaması" nedeniyle tartışmalar ortaya çıkıyor.
***Gıda sahtekârlığı konusu çok geniştir.
****Şu soruları soralım;
Gıda Sahtekârlığının kapsamını hafife almayı durdurmanın zamanı gelmedi mi?
Toplu gıda dolandırıcılığı nedir?
Farklı yiyeceklerde, farklı sahtekârlıklar nasıl oluyor?
Gıda sahtekârlığının tespiti ve önlenmesi nasıl olacaktır?
Deniz Ürünleri Dolandırıcılığı nasıl olur?
Gıda savunma planları ve yönetmeliği nedir?
Gıda Sektöründe ihbar nasıl olur?
Gıda Sahtekârlığında yasal hususlar nelerdir?
****Ne yapılmalı!
Konunun bu kadar önemli ve geniş olduğu bilinmelidir. Gıda sahtekârlığının üstesinden ancak gıda endüstrisinin tüm bölümlerinin yani tüm paydaşların ortak çabaları ile gelinebilir. Yönetmelikler ve kurallar, gıda tüccarlarının ve tedarikçilerinin dolandırıcılıktan etkilenen gıdaları satmasını yasaklamaktadır. Ancak yasalar tek başına etkisizdir. Gıda sahtekârlığına karşı yaptırımlar, tüketicileri gıda kaynaklı hastalıklardan korumak gibi daha acil konulara haklı olarak odaklanan gıda kuruluşlarının öncelikleri arasında alt sıralarda yer alıyor.
2023 yılında gıda endüstrisi, gıda sahtekârlığının ne kadar yaygın olduğunu ve kaç farklı gıda türünün etkilendiğini hâlâ hafife alıyor. Tahıllar ve yağlar gibi içerik ve emtia satın alanlar hâlâ yalnızca sahtesi yapılabilecek sertifikalara, laboratuvar testlerine veya sahtesi yapılabilir ve üzerine basıldıkları kağıda değmeyen teminat mektuplarına güveniyorlar.
****Ülkemizde gıda sahtekârlığı!
Gıdanın kalitesi ve insan sağlığına zarar vermemesi önemlidir. Şu unutulmamalıdır. Üstün kaliteli hammadden ancak üstün kaliteli ürün elde edilir. Halkımızın sağlıklı, kaliteli ve yeterince beslenmesi çok önemlidir. Bunun olması için halkımızın gelir ve eğitim düzeyi yüksek, bilinçli tüketici olmaları gereklidir.
Ülkemizde gıda enflasyonu çok yüksektir. Dünyada uzun süre ilk beşin içindeyiz. Gıda enflasyonun yüksek olmasının yanında alım gücümüzde düşüktür. Bu nedenle gıda sektöründe taklit ve tahşiş riski fazladır. Gıda sahtekârlarının en sevdiği dönem budur…
Sağlıklı bir denetim sistemiz yok. Gerçek denetçiler yani gelir ve eğitim düzeyi yüksek bilinçli tüketiciler yeterince saha da yoktur.
Merdivenaltı üretim mutlaka önlenmelidir.
Siyasiler, halkın sağlığı konularında daha duyarlı olmalı ve siyasi rant düşünülmemelidir.
Gıda sahtekârlığı yapanlara çok ağır cezalar anında verilmeli ve bu kişiler ve işletmeler hemen açıklanmalıdır.
****Şimdi düşünelim.
Ülkemizde merdivenaltı üretim varmı ve varsa bu üretim yerleri nasıl kapatılacak?
Ülkemizde gıda sahtekârlığı ve gıda sahtekârları var mı?
Bunlara nasıl yaptırım uygulanıyor?
Ülkemizde halkın sağlığı önemli mi?
****Geçen aylarda ne konuşmuştuk?
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Bakanlığın bir talimatını iptal etmişti. Bu talimat ile pide, lahmacun, börek ve mantıda hileli üretimin önünü açılmıştı. Halk sağlığını tehlikeye atılmıştı.
Halkın sağlığını tehlikeye atan firmalar hemen ifşa edilmelidir. Hileli gıda üreterek halk sağlığını tehlikeye atan firmalar yaklaşık 19 aydır ifşa edilmiyor. Halktan neden gizlenir? Seçim olmazsa açıklanır mıydı? Bu firmalar kimlerin? Bu konu her hafta açıklanan tarımsal desteklemelerden daha önemsiz bir konumudur?
***Sağlıklı bir toplum için, gıda güvenliği, gıda savunması ve gıda sahtekârlığı konularına daha fazla önem vermeliyiz.
***Tüketici, sanayi, endüstri ve kamu hep beraber birlikte yaşıyoruz. Uygarlık yolunda birbirimizi aldatmayalım, kandırmayalım.
Hep beraber çalışalım. Birlikte karar verelim. Böylece daha kolay sağlıklı toplum oluşturabilir ve çağdaş medeniyet seviyesine çıkabiliriz.
