Sayıştay’ın 2022 yılı TİGEM denetim raporu acı bir tabloyu gözler önüne serdi. Çiftçiler tarafından rağbet gösterilen verimli buğday tohum çeşitlerinin geliştirilmemesi nedeniyle TİGEM’in tohumluk buğday piyasasındaki pazar payının azaldığını tespit eden Sayıştay denetçilerinin, tohumluk buğday piyasasında rekabetin sağlanabilmesi açısından, kurumun ıslahçı ve araştırmacı kuruluşlar ile işbirliği içerisinde bulunarak, üreticiler tarafından rağbet gösterilen verimi yüksek buğday tohumu çeşitleri yetiştirmesini önermesi dikkat çekti.
TİGEM'İN PAZAR PAYININ DARALMASI ÇİFTÇİNİN ALEYHİNE BİR DURUM!
Hububat tohumculuğu alanında ülkenin lider kuruluşu olan TİGEM’in özellikle buğday tohumculuğunda üretmiş olduğu tohumları makul fiyatlarla üreticiler ile buluşturması, tohumculuk piyasasında yaşanabilecek fiyat dengesizliklerini regüle etmesi bakımından oldukça önem arz ettiği kaydedilen denetim raporunda, şunlar kaydedildi:
TAHIL AMBARI OLARAK BİLİNEN İÇ VE ORTA ANADOLU İLE TRAKYA’DA TİGEM’İN BUĞDAY TOHUMLARI TERCİH EDİLMİYOR!
“Ülke genelinde satılan sertifikalı buğday tohumunun yaklaşık dörtte biri TİGEM tarafından karşılanmaktayken, Güneydoğu Anadolu bölgesinde talep gören Ceyhan 99 çeşidi dışında, ülkemizin tahıl deposu olarak kabul edilen İç ve Orta Anadolu ile Trakya bölgelerinde üreticilere hitap eden ve talep gören bir buğday çeşidi yetiştirilmemesi nedeniyle tohumluk buğday piyasasındaki pazar payının son yıllarda azalmaya başladığı görülmektedir”
ÇİFTÇİNİN TİGEM'DEN UZAKLAŞTIĞI RAKAMLARLA ORTAYA KONDU!
Sayıştay denetim raporunda, son beş yılda Türkiye genelinde tohumluk buğday satışı artarken, TİGEM’in tohumluk satışlarının nasıl düştüğü rakamlarla da ortaya kondu. 2018’de TİGEM’in toplam tohumluk buğday satışı 97 bin 426 ton iken bu rakam 2022 yılında 79 bin 562 tona kadar düştü. Aynı dönemde tohum pazarında satılan tohumluk buğday satışı ise 395 bin 125 tondan 443 bin 979 tona çıktı.
EKMEKLİK BUĞDAY TOHUMLUK SATIŞI SON 5 YILDA YAKLAŞIK 30 BİN TON DÜŞTÜ!
Ekmeklik ve makarnalık buğday tohumluğu olarak ayrım yapıldığında aynı dönemde makarnalık buğday tohumluğu satışı 13 bin 133 tondan, 22 bin 575 tona çıkarken, ekmeklik buğday tohumluk satışında ise yaklaşık 30 bin tona yakın bir azalma yaşandı. TİGEM’in ekmeklik buğday tohumluk satışı 2018’de 84 bin 293 ton iken bu rakam 2022 yılında 56 bin 987 tona kadar düştü.
TİGEM’in piyasada daha ucuz sertifikalı tohum satmasına rağmen, tohum satışının her geçen gün düşmesi çiftçiden nasıl uzaklaştığını ortaya koyarken, tohum satışının düşmesine neden olarak da çiftçi tarafından rağbet gören verimli tohumların üretilmemesi gösteriliyor.
TİGEM BU HALİYLE TOHUM PİYASASINDA REKABETİ SAĞLAYAMIYOR!
Sayıştay denetim raporunda, TİGEM’in mevcut tohumluk üretim modeli ile piyasada çiftçi adına rekabeti sağlayamadığına vurgu yapılırken, çiftçinin rağbet gösterdiği verimli tohumlukların geliştirilememesinden dolayı da ülkedeki birim alandan hasat edilen buğday miktarının artmasının engellendiğine vurgu yapılması dikkat çekti.
TİGEM GENEL MÜDÜRÜNDEN ANADOLU AJANSINA DİKKAT ÇEKEN 2023 YILI DEĞERLENDİRMESİ!
Diğer yandan TİGEM Genel Müdür Hasan Gezginç, 2023 yılı üretimleri ile ilgili olarak Anadolu Ajansı’na yaptığı değerlendirmede, sertifikalı tohum üretiminin 140 bin tona yükseldiğini belirterek, 2023 yılını rekorla kapattıklarını belirtti. Ancak Gezginç’in, Sayıştay Denetim Raporunda dikkat çekilen ve ülke tarımı açısından kaygı verici olarak bulunan tohumluk satış rakamları ile ilgili hiç bir bilgi vermesi de dikkat çekti.
