****Enflasyon durmuyor, yoksulluk artıyor!
Bu ayın enflasyonuna baktığımızda, aylık olarak yine yükselmiş. Yıllıkta azda olsa bir düşme var. Bu düşmenin nedeni baz etkisidir.
****İstanbul Ticaret Odasına göre aylık enflasyon %125 artmış. Ama yıllık enflasyon %4 düşmüş. Bunun nedeni baz etkisidir.
****ENAG’a göre aylık enflasyon %54 artmış. Ama yıllık enflasyon %4 düşmüş. Bunun nedeni baz etkisidir.
****TÜİK’e göre aylık enflasyon %20 artmış. Ama yıllık enflasyon %5 düşmüş. Bunun nedeni baz etkisidir.
****Kim ne derse desin, çarşıda, pazarda, mutfakta, tarlada enflasyon %80’den aşağı değil. Bana göre de doğru enflasyon göstergesi de budur.
****Ekonomistler de, pahalılıkta bir düşüş trendinin olmadığını söylüyorlar.
***İSO'nun değerlendirmesinde Türk lirasındaki zayıflığın ve hammadde fiyatlarındaki yükselişin, Eylül ayında girdi maliyetlerini daha da artırdığı belirtildi.
Acaba kamu öğretilmiş çaresizlik yaşıyor olabilir mi? Sorunlara önlem almayan Tarım ve Orman Bakanlığı bu konuları unutmuş olabilir mi? Girdi fiyatları çok yükseliyor. Maliyet artıyor. Ürün artışı bekleniyor. Ürün fazla olunca, fiyatlar ona göre artırmıyor. Sorun çıkıyor. Ama önlem alan olmadığı gibi dinleyen de yok…
****Dünya enflasyona bakalım. Ben yıllık oranları yazayım. Sizlerde aylık oranları düşünün… Almanya’da yıllık enflasyon %1.6’ya Fransa’da yıllık enflasyon %1.2’ye İspanya’da %1.5’e İtalya’da %0.7’ye düştü..
****Avrupa Birliği Bölgesinde enflasyonu yıllık %1,8 oldu.
****Acaba bu ülkelerde “faiz sebep, enflasyon sonuç” değil mi?
****Acaba bu ülkelerde ucuz fiyatları belirleyen kim?
****Bu ülkelerin çiftçisi ile rekabet şansımız olabilir mi?
**İTO verilerine göre, gıda harcamaları grubunda aylık %2,63 artış yaşanırken, yıllık artış %56,23 olarak gerçekleşti.
****Gıda üretimindeki düşüş var. Bunun nedeni ne olabilir? Giderek yoksullaşan halkımızın yiyecek alamayacak duruma gelmesi veya ihracat pazarlarımızda bir çöküş olabilir mi?
****Tarım ve Orman Bakanı her hafta bir şeyler açıklamaya çalışıyor. Bakanlık üst düzey bürokratları sosyal medyada bunu hemen paylaşmaya başlıyorlar. Sanki tarımda ve gıdada sorun bitiyor izlenimi veriliyor. Çoğu, açıklanan konunun içeriğinin farkında değil.. Bazılarının görev alanına girmez iken, o konunun mevzuatından haberi yok. İl Müdürleri, taklit, tağşiş ve hileli gıdalar anlık olarak teşhir edecek ve açıklayacaksa öncelikle İl Müdürlüklerine yazılı bir talimat verilmesi gerekecek. İl Müdürlükleri, Valiliklere bağlıdır. Açıklama için, Validen ya Olur alınması ya da Valinin, İl Müdürlerinin açıklama yapması için bu konuda yetkisini devretmesi gerekecek… İl Müdürü kadar, Valilerde sorumlu olacaklar… Bakalım valilik veya il müdürlüğü anında bakanlığın bazen uzun süre açıklayamadığı sonuçları hemen nasıl açıklayacak?
****Tarım, gıda ve halk sağlığı konularında siyaset yapılmamalıdır. Bu konularda sosyal medyada spot cümlelerle reklam yapılması milletimize ne kazandırıyor? Yoksulluğu önleyebiliyor mu? Eğitim kalitesini yükseltiyor mu? Sorunları anında çözebiliyor mu? Halkımızın güvenilir, ucuz, kaliteli ve sağlıklı gıdaya erişimini kolaylaştırıyor mu? Bunlar gerçekleştiğinde beraber sevinelim. Beraber paylaşım yapalım.
****Tarım ve Gıda Bakanı İbrahim Yumak; taklit, tağşiş ve hileli gıdalar anlık olarak teşhir edilecek, diyor.
Neden aylardır yayınlanmadı. Teşhir edilmedi?
****Ben bu yazımı hazırlarken, Tarımdan Haber Sitemizde Sadettin İnan, “Taklit ve tağşiş listesinde ince hesap: Artık Bakan sorumlu olmayacak!” yazısında bunu açıkladı.
Özellikle seçimden önce bu bilgiler oy kaygısı olmaksızın yayınlanacak mı bunu da takip edeceğiz.
****Önemli konulardan bahsedilmiyor. Ülkemizde merdiven altı üretimin devam ettiğini bilmeyen var mı? Merdiven altı üretim yerlerinin adresleri Tarım ve Orman Bakanlığında olmadığından denetlenme şansıda bulunmamaktadır.
****Enflasyon, pahalılık, eğitim sorunları çözülmeden bu sorunun çözülmesi imkânsızdır. Her üretim yerine bir gıda kontrolü koyarak çözmeye kalkarsanız acaba kaç gıda kontrolüne, araca ve benzine ihtiyaç var? İşletmeler yılda 2 kez gidilen gıda işletmesine, o yıl kimsenin kontrole gelmeyeceği bilir. Buralarda taklit, tağşiş ve hileli gıdalar sorunları için şikâyet olmazsa olursa ne olacak?
****Tarım ve Orman Bakanlığı anlık ve sürekli olarak güncellenecek olan; taklit-tağşiş yapılan gıdalar ile sağlığımızı tehlikeye düşürebilecek gıdalar listesini GEÇTE OLSA YAYINLADI.
Aşağıdaki önemli soruları ilgili otoriteye soralım. Bakalım nasıl cevaplar verilecek?
-Bu firmaların denetimden önce halkımıza yedirdiği taklit, tağşiş ve hileli gıdalar ne kadardır?
-Hangi gıdalar toplatıldı? Satışları devam ediyor mu?
-Ne kadar süre ile tükettik?
-Halkın sağlığı ne kadar tehlikeye atıldı?
-Bu gıdaları tüketenlerle ilgili bir sağlık taraması yapıldı mı?
-Bu gıdalar nedeniyle kaybettiğimiz vatandaşımız var mı?
-Bu gıdalar sağlığımızı nasıl etkilemiş olabilir?
-Bu gıdalardan zarar görenler için ücretsiz avukatlık hizmeti veren bir sivil toplum örgütü olmalımıdır?
****Gıdaların denetimi çok kolaydır. Çözümü bellidir. Çözüm, gelir ve eğitim düzeyi yüksek bilinçli tüketicidir. Bunun sağlanmadığı ülkelerde sorunlar artarak devam ediyor. Yapılacak ilk iş halkımızın eğitim ve gelir düzeyini artırmak olmalıdır. Halkımız bilinçli tüketici olursa sorun çok kolay çözülür. Kaliteli, sağlıklı ve güvenilir gıda alır. Bir yanlışlık gördüğünde hemen şikâyetini yapar. Bu firmalara en ağır cezanın kısa sürede verilmesini görmesiyle ilgili otoriteye güven duyar.
****Bu konulara bütüncül bakmak gereklidir.
****Tarımda sorunları çözmek için öncelikle Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı kalıcı bir çözümler getirmesi gerekir. Bu konulardaki sorunlar çözülmediği için başarı gelmiyor. Gelmesini de beklemesin… Neler yapmalı?
Bakanlıkta acil yapısal reformların yapılmalı,
Liyakate, atamalarda önem verilmeli,
Zihniyetin değişmeli,
Çağdaş bir yönetime geçilmeli,
Kaybolan kurum hafızası sorunun çözülmesi gerekir,
Tarımsal desteklemelerin bir birimde toplanmalı, etki analizleri yapılmalı, izlenmeli ve değerlendirilmeli,
Yatırım programına teklif edilen tüm projelerin iyi analiz edilmeli ve ekonomimize katma değeri bulunmayan projelerin ödeneklerinin başarılı projelere aktarılmalı, bu projelerin daha sonra iptal edilmeli,
Bilime, kalite eğitime ve kaliteli hizmetiçi eğitimlere önem verilmelidir….
****Hiç sivil toplum kuruluşlarının bakanlığı eleştirdiğini gördünüz mü?
Artık sivil toplum kuruluşları siyasi partilere bağlı bir uydu olmadığını göstermesi gerekmektedir.
****Bu konularla ilgili önemli görevler, Cumhurbaşkanlığında, Sağlık ve Gıda Politikaları Kuruluna düşüyor. Kurulda çalışanların oldukça yüksek maaş aldıkları söyleniyor. Tarım ve gıda sektöründe bir başarısızlık varsa bu kurulda sorumludur. Bu kurul kaldırılırsa ne değişir? Bu kurulların ne yaptığını da bilen var mı? Hangi görevini yerine getirmiş? Üstelik bu kurulda bir ziraat mühendisi yok. Tarımda nasıl karar alabilir?
*****Dünya tahıl piyasası ve tahıl fiyatları sarmal bir seyir izliyor.
**Dünyada buğday ve mısır fiyatları yükseliyor. Bunun nedeni Rusya ve Ukrayna'da yaşanan ve kışlık tahıl ekimini büyük ölçüde engelleyen kuraklıktır. Rusya ayrıca mısır ihracatına da yüksek gümrük vergileri uyguluyor. Komisyon yine hasat tahminini düşürdü.
**Helene Kasırgasının Amerika Birleşik Devletleri'nin güneyini geçmesi, Meksika Körfezi'ndeki altyapıya ve Orta Batı'nın bazı bölgelerindeki mısır ve soya fasulyesi mahsullerine gelebilecek olası hasar konusundaki endişeleri de artırdı.
**Rusya'da hükümet, ülkenin 2024'te çok kötü bir hasata sahip olmasının ardından mısır ihracatına uygulanan vergiyi çarpıcı biçimde artırdı. Rusya Tarım Bakanlığı, Rusya'nın mısır ihracat vergisinin 2 Ekim'den itibaren 293 RUB/t'den 2.786 RUB/t'a yükseleceğini duyurdu. (Neredeyse 10 kat arttı.) Arpa için 190,8 Ruble olacak.
**Buğday piyasalarının en büyük itici gücü genellikle arzdır. Analistler ve tüccarlar dünya genelindeki arza bakacaktır. ABD veya Rusya'da neler olup bittiğine büyük bir odaklanma vardır. Çünkü bu piyasaların büyük etkisi vardır.
**Bu ülkelerde bir üretim felaketi yaşanırsa, bunun ihracat pazarına sunulan ürünler üzerinde büyük etkileri olur.
**Dünyada buğday ithalatçılarında yeterince stok var. Tüketimdeki artış hızı çok düşük.
**Bu ne demek? Yani, ihracatçı ülkelerdeki bir sorun fiyatlandırmayı etkileyecek olsa da, makul bir tampon vardır.
****ABD Tarım Bakanlığı'nın tahıl stokları raporuna göre, mısır stokları geçen yılki 34,5 milyon ton seviyesinden 44,7 milyon tona yükselirken, piyasa tahmini olan 46,8 milyon tonun altında kaldı.
****Doğu Yakası ve Körfez Kıyısındaki on binlerce liman işçisi, ABD Denizcilik İttifakı ile ilişkili işçiler için daha yüksek ücretler talep ederek greve gitti. Grev, ABD sevkiyatlarında yavaşlamaya yol açabilir.
****Hindistan Meteoroloji Dairesi'nin (IMD) verilerine göre, Hindistan'da muson mevsimi 2020'den bu yana en güçlü dönemini yaşıyor ve bu durum yüksek tarımsal ürün verimiyle sonuçlanabilir.
****ABD Tarım Bakanlığı'na bağlı Dış Tarım Servisi'nin (FAS) raporuna göre, Fas'ın buğday ve arpa üretimi, şiddetli kuraklık nedeniyle 2024 yılında %43 düştü ve hükümet ithalatı sübvanse etti.
Üretimin 1,77 milyon tonu ekmeklik buğday, 700 bin tonu sert buğday ve 650 bin tonu arpadan oluştu.
Hükümet, sabit oranlı ödeme esasına dayalı olarak buğday ithalatını destekledi.
FAS, 2024-25 pazar yılı için Fas'ın buğday tedarikini karşılamak için Rusya ve Ukrayna'ya yöneldiğini söyledi. FAS, Kanada ve Arjantin'den yapılan ithalatın, fiyatlar nedeniyle sırasıyla %22 ve %100 düştüğünü söyledi.
Arpa ithalatında AB'nin pazar payı % 80 oldu.
****Ülkemizde tahıl yetiştiriciliğindeki yapısal sorunlar nelerdir?
*Avrupa Birliği, tahıl ve yağlı tohum üretimini korumak için hızlı hareket etmeye çalışırken biz ne yapıyoruz?
*Ülkemizde tahıl üretiminde iklim değişikliği ne gibi sorunlara yol açıyor? Hangi önlemleri aldık?
*İklim değişikliği nedeniyle değişen hava koşulları da zararlı ve hastalık baskısını nasıl etkiledi?
*Sıcak koşullar yeni istilalara yol açıyor mu? Mevcut istilalar da artıyor mu?
*Kısmen Ukrayna'daki savaşın neden olduğu yüksek üretim maliyetleri ve Ukrayna'dan ucuz tahıl ithalatının fazla olması ek baskı yaratıyor. Bu baskı kalkarsa risk planımız hazır mı?
****Bu nedenle bu konular sürekli gündemde olması gerekir. Sorunlara çözüm bulunmasına katkı sağlayacak araştırmaların yapılması ve bunların paylaşılması gerekmektedir.
****Ülkemizde tarım nasıl yapılacak?
-Çiftçinin girdi fiyatlarının daha ucuz alınması sağlanmalıdır.
-Maliyeti düşürecek her teknolojik önlem için daha fazla tarımsal destekleme sağlanmalıdır.
-Çiftçimizin ürünlerin pazarlanması için tüm kamu kuruluşları ve yerel yönetimler yani belediyeler el ele vermelidir.
-Tedarik zincirindeki tüm sorunlar çözümlenmelidir.
-Çiftçinin sattığı fiyat ile tüketicinin aldığı fiyat arasında makasın açılması mutlaka önlenmelidir.
-Tarım ve çiftçiye her konuda öncelik verilmelidir.
-Halkımızın yoksullaşması önlenmelidir. Pahalılıktan, geçim sıkıntısından gıda tüketiminin azaldığı unutulmamalıdır.
Bu sorunların çözmenin en iyi yolu, onun oluşmasını önlemektir.
