Çiftçinin eli kimin cebinde?

Ergin Kahveci

27.10.2024 - 12:07 Yayınlanma

27.10.2024 - 12:48 Güncelleme

6 Paylaşım

2007 Yılında Anavatan Partisi Tarım Programına (içeriği yüklü) bir tanıtım mesajı yazmıştım.

“SEVGİ VE SERMAYE ÇİFTÇİNİN İLACIDIR (2S KURALI)” diye.

İçeriği yüklüydü çünkü o yıllarda kimsenin dikkatini çekmeyen bir şey kendini belli etmeye başlamıştı.

Çiftçilerin bankalara olan borçları.

Özellikle de T.C. Ziraat Bankasına.

Veri bulmanın güçlüğü içerisinde bankadan ulaşabildiğimiz veriler üzerinden, 2002 yılı Çiftçi Borçlarının yaklaşık 2,6 milyar TL olduğunu açıklamıştık.

O günden sonra takibimizi sürdürdük; birçok arkadaşımız da son dönemde konu üzerinde yazıp çizmeye, anlatmaya, siyasi mesajlar vermeye devam ediyor.

Ancak bu dönemde oldukça şanslı olmalarına rağmen (açık verinin ulaşılabilir olması) KAVRAMLARA TAM HAKİMİYET sorunu nedeniyle hem siyasi figürlerin hem de yazıp çizenlerin kafası oldukça karışık durumda.

Kafa karışıklığının ne olduğu konusuna burada değinmeyeceğim.

Benzer bir durumu, TARIMSAL DESTEKLEMELER konusunda yaşıyoruz.

Kavram olarak biz Tarımsal Destekleme denince sadece ÇİFTÇİLERE DOĞRUDAN ÖDENEN (GİRDİ VE PRİM ESASLI) /DOĞRUDAN DESTEKLEME/DOĞRUDAN ÜRETİCİ DESTEĞİNİ ANLIYORUZ.

Oysa uluslararası yol ve yöntemler bu konuda farklılıklar gösterse de DESTEKLEMELERİN ŞEKLİ, BİÇİMİ, YÖNTEMİ, AMACI, HEDEFİ, KURUMSALLIĞI vb özellikler değişiklik arz etmekte, ortak tanımlamalar getirilmeye çalışılmaktadır/getirilmektedir.

Konuyu bu şekilde /yıllardır/ izah etmeye çalışmakla beraber, çiftçi borçları gibi anlaşılır hale gelmesi belki yine zaman alacaktır. Ancak ben, 2025 yılı Bütçe Taslağı sunumunda ilk defa dikkat çekici hale gelen, TARIMSAL KREDİ SÜBVANSİYON ÖDEMELERİ İLE KAMU KURULUŞLARININ (İDK)FİNANSMANI, MÜDAHALE ALIMLARI VE İHRACAT DESTEKLERİ için bütçeden ayrılan ödeneklerden bahsedilince, özellikle inceleme gereği duydum.

Gördüğümüz tablo ilk defa bu kadar görünür olan bu giderlerin bize anlatmaya çalıştığı tablo idi.

ÇİFTÇİ BORÇLARI ARTTIKÇA KREDİ SÜBVANSİYONLARI ARTIYOR;

ÇİFTÇİNİN ÜRÜNÜ HAKETTİĞİ FİYATI ALAMADIĞI HALDE, /TARIMSAL /KAMU SERMAYELİ KURUMLARA YAPILAN ZARAR ÖDEMELERİ DE ARTIYOR.

İŞTE BU TABLO BİZE BAŞLIKTAKİ SORUYU SORDURUYOR.

ÇİFTÇİNİN ELİ KİMİN CEBİNDE!

Çok uzağa gitmeden 2023-2024 yılında bu kalemler için yapılan harcamalara bakalım. Buna göre 2025 yılı için açıklanan bu bütçe giderlerinin ne anlama geldiğini açıklamaya çalışalım.

2023 yılında (K: HM Bakanlığı verileri) Tarımsal Kredilerin Sübvansiyonu için ~21,2 milyar TL;

Tarımsal Kamu Sermayeli Kuruluşlara üretimin desteklenmesi için ~21,74 milyar TL olmak üzere TOPLAM 42,932 MİLYAR TL ödeme yapılmış.

2023 Yılı Toplam Üretici Desteği (Tarımsal Destek!) için ödenen tutar ise 63,326 milyar TL.

Belge-6

2024 Yılın ilk dokuz ayında ise

Tarımsal Kredi Sübvansiyonlarına (banka faiz zararı olarak) ~53,179 milyar TL,

Doğrudan Üretici Tarımsal Desteklemesine ~71,664 milyar TL olmak üzere TOPLAM ~124,844 Milyar TL ödeme yapılmış.

2023 yılının aynı döneminde bu rakamlar, kredi sübvansiyonları için ~12,671 milyar ve Doğrudan Tarımsal Üretici Destekleri için ise ~45,595 milyar TL.

Kredi sübvansiyonlarına yapılan ödemeler 2023 Eylül-2024 Eylül döneminde %420 artarken;

Tarımsal Destekler %57,2 artmış.

2023 Yılı Ağustos İtibariyle Kamu Kaynaklı yani Sübvansiyona tabi olan Toplam Tarımsal Kredi Tutarı ~432,1 milyar iken bu rakam 2024 yılı Ağustos ayında ~610 milyar TL olmuş.

Artış oranı %41.

Aynı dönemde tarımsal kredi sübvansiyonları ~%420 artmış.

Yani hem kredi kullanma miktarı artmış hem de faiz oranları aşırı artmış.

Kısacası bir taraftan çiftçi %41 oranında fazla borçlanırken hem ödediği faiz miktarı faiz oranlarının aşırı artışından kaynaklı olarak artmış, hem de hazinenin bu sebepli bankaya yapmış olduğu ödeme miktarı artmış.

Yani hem çiftçinin cebi hem de hazinenin yani hepimizin cebi delinmiş, el atılmış.

Gelelim işin bam teline:

2025 BÜTÇE TASLAĞINDAKİ KREDİ SÜBVANSİYON TUTARI İLK DEFA DOĞRUDAN ÜRETİCİ TARIMSAL DESTEKLERİ TUTARINI GEÇMİŞ OLACAK.

Tarımsal Destek Tutarı 135 milyar (ki; 108-112 milyarı üretici desteği olacak diye tahmin ediyorum);

Kredi Sübvansiyon Destek Tutarı 160 milyar TL.

2023 yılına göre Üretici Destek Tutarı ~%77 artarken;

Kredi Sübvansiyon Tutarı ~%755 artacak.

Gördünüz mü nasıl bir PARADOKSUN İÇİNDEYİZ.

Çiftçi aşırı borçlandıkça hepimiz aşırı borçlanmış olacağız artık.

Umarım Sayın Mehmet ŞİMŞEK fark etmez bu durumu.

Yoksa ya kredileri kısar ya da tarımsal sübvansiyon oranları azaltarak çiftçileri banka ile baş başa bırakır. Bu durum ciddi bir tehlike olarak karşımızda duruyor. Şimdilik sadece not edelim.

Şimdi gördünüz mü NASIL BİR BUMERANGA YAKALANMIŞIZ.

Gördünüz mü CEBİ ŞİŞEN KİM?

Gördünüz mü ÇİFTÇİ BORÇLANDIKÇA BİRİLERİ NASIL PARA KAZANIYOR?

Gördünüz mü ÇİFTÇİ BANKASINA VERİLEN FAİZ FARKININ TUTARINA?

Gördünüz mü ETİKET MÜŞTERİ, YA DA KUPON MÜŞTERİLERİN BAŞINA GELENE?

Bu soruların yanıtı ne yazık ki Çiftçi Bankası olacak.

Peki ya gördünüz mü EY TÜKETİCİLER, BU 160 MİLYARIN SİZİN CEBİNİZDEN ÇIKACAĞINI?

Peki gördünüz mü ÇİFTÇİYİ BORÇLA ÜRETİM YAPMAK ZORUNDA BIRAKAN POLİTİKALARIN ASLINDA SİZİ DE VURDUĞUNU?

Peki gördünüz mü ÇİFTÇİNİN ÜRÜNÜNE FİYAT VERMEMEK SURETİYLE ASLINDA NE ENFLASYONUN NE DE SENİN CEBİNDEN ÇIKACAK OLANIN DEĞİŞMEYECEĞİNİ?

Peki gördünüz mü ENFLASYONUN ÇİFTÇİLER ALET EDİLEREK NASIL KONTROL EDİLMEYE ÇALIŞILDIĞINI?

Peki gördünüz mü ÇİFTÇİNİN, ÜRETİMİN, TARIMDAKİ SÜRDÜRÜLEBİLİĞİN NASIL BİR POLİTİKAYA KURBAN GİTTİĞİNİ?

İşte böyle sevgili çiftçiler ve tezgahtaki fiyatların yükünü çiftçiye yükleyen tüketiciler.