Tarım ve Orman Bakanlığında, geçtiğimiz hafta yeni dönem besilik hayvan ithalatıyla ilgili kapsamlı bir toplantı yapıldı. Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Ahmet Gümen başkanlığında yapılan toplantıya ithalatçı firmalar, üretici birlikleri, bakanlığın ilgili birim müdürleri ve ESK Genel Müdür ve yöneticileri katıldı.
Alınan bilgilere göre Bakan Yardımcısı Gümen, yaklaşık 2 saat süren toplantıda 2024 yılında yapılacak besilik hayvan ithalatı öncesinde sektörün nabzını yokladı.
Tartışmalı geçen toplantıda ön plana çıkan başlıklar şöyle…
Öncelikle 2024 yılında yapılacak besilik hayvan ithalatında yine sadece Güney Amerika’ya izin verilecek. Avrupa kapalı tutulacak. Bakan Yardımcısı Gümen de toplantıda; ‘Avrupa’yı unutun’ diyerek bunu net bir şekilde dile getirdi.
Avrupa’nın açılmamasına en büyük neden olarak Et ve Süt Kurumu’nun yaptığı ithalatlar gerekçe gösteriliyor. Besilik ithalatının Avrupa’nın da açılması durumunda Et ve Süt Kurumu’nun bu ülkelerden yaptığı kasaplık hayvan ve karkas et ithalatında fiyatları artıracağı endişesi ile Bakanlığın kesinlikle sıcak bakmadığı ifade ediliyor.
Toplantının en önemli ayağını ise besilik hayvan ithalatının kim tarafından yapılacağı başlığı oluşturdu. Toplantıda, 2024 yılında ne kadar bir besilik hayvan ithalatına izin verileceği ile ilgili bilgi verilmese de yaklaşık 1 milyar dolarlık bir ithalat sezonu başlayacak.
Onun için şimdiden herkes bu büyük ithalattan pay almak için lobi faaliyetlerine başlamış durumda. Yapılan lobi faaliyetleriyle Bakanlık bir şekilde etki altına alınmaya çalışılıyor. Aldığımız bilgilere göre besilik hayvan ithalatının kim tarafından yapılacağına yönelik Bakanlığın henüz karar vermediği kaydedilirken, toplantıda üç aşamalı bir plan gündeme geldi.
Buna göre 2024 yılında da yine 2023 yılında olduğu gibi özel sektör tarafından yapılması ya da 500 baş ve altının birlikler eliyle, 500 baş ve üstünün ise ESK eliyle yapılması tartışıldı. Birlikler, küçük üreticinin besilik hayvan ithalatından istenildiği ölçüde yararlanamadığını gerekçe göstererek, 500 baş ve altının birlikler eliyle yapılmasını talep ederken, ithalatın 2016-2017 yıllarında olduğu gibi ESK’nın tekelinde olması durumunda fiyatların düşeceği savunuldu.
İşte bu noktada Bakanlığın, 2016-2017 yıllarında Faruk Çelik döneminde yapılan hataya düşüp düşmeyeceği verilecek kararla ortaya çıkacak.
Çünkü 2016-2017 yıllarında ESK ve birlikler üzerinden yapılan besilik ithalatında büyük mağduriyetler yaşanırken, ithal edilen kalitesiz hayvanlar bir şekilde üreticilere dayatılmıştı. ESK eliyle yapılan ithalatta fiyatlar düşmediği gibi, hastalıklı ve kalitesiz hayvanlar üreticiye büyük bir darbe vurmuştu. O dönem yapılan ithalatlarda ciddi komisyon iddiaları da gündeme gelmişti.
Gümen, toplantıda ithalatın kim eliyle yapılacağına dair her hangi bir işaret vermezken, geçmişte yaşanan acı tecrübeden ders alınıp alınmayacağı verilecek kararla ortaya konulacak.
Yanlış anlaşılmasın, özel sektörün savunuculuğunu yapmak için bunları yazmıyorum. Ancak ithalatın tekelleştirilmesi durumunda hem kalitesiz hayvanların ithalatına zemin hazırlanmış olur hem de yaşanacak yolsuzlukların önüne kimse geçemez. Bunu da geçmiş tecrübelere binaen söylüyorum.
Diğer yandan toplantıda ESK’nın yaptığı karkas et ithalatı da gündeme geldi. Gümen, ithal edilen besilik hayvanların Şubat ayından itibaren kesime gideceğini, bundan dolayı ESK’nın Şubat ayından itibaren karkas et ithalatını kademeli olarak durduracağını belirtti.
Yine toplantıda et fiyatlarında son bir haftada yaşanan artışlar da gündeme gelirken, Bakan Yardımcısı Gümen’in arzda bir sıkıntı olmamasına rağmen fiyatların suni olarak yükseltildiğini dile getirdiği kaydediliyor. Ancak sektör temsilcilerinin buna karşı çıktığı belirtiliyor.
Bu noktada şunu söylemek gerekiyor. Son bir haftada kesim fiyatlarında yaşanan yükselişin temelinde ESK’nın karkas et ve kasaplık hayvan ithalatına ara vermesi yatıyor. Dikkat ederseniz iki haftada bir belli firmalara satışı yapılan kasaplık hayvan ithalatı 3 haftadır yapılmıyor. Yani sektör, ithalata o kadar bağımlı hale geldi ki ithalata biraz ara verdiğinizde fiyatlar hemen yükselişe geçiyor. Bundan dolayı ESK’nın karkas et ithalatı için alelacele Fransa’ya ekip gönderdiği belirtiliyor. İthal etin gelmesiyle birlikte kesim fiyatlarının da yeniden durağan bir sürece girmesi bekleniyor.
Geçtiğimiz hafta Bakan Yardımcısı Gümen’in başkanlığında yapılan toplantıdan özet olarak aktaracaklarımız şimdilik bu kadar…
Bakalım 1 milyar dolarlık yeni dönem besilik hayvan ithalatından kimler nasıl pay alacak, çok yakında açıklanacak ithalat izniyle görmüş olacağız.
