***Yeni 21. Yüzyılın Güvenlik Ajandasında; Ulusal Askeri, Çevresel, Enerji, Gıda ve Su Güvenliği var.
Yaşlanan bir dünyanın acaba 2040 Yılındaki durumu ne olacak?
Dünyamızda önümüzdeki 21. Yüzyılda;
****Yeni bir Gıda Jeopolitiği, Su Jeopolitiği, Enerji Jeopolitiği nasıl olacak?
Stockholm Su Konferansının 2012 yılında neler denmişti?
İklim değişikliği gıda güvenliğini tehdit ediyor.
Su, enerji, gıda güvenliği ilişkisi yeterince anlaşılamadı.
Tarım politikalarında sosyal boyut göz ardı edilirse yoksulların gıdaya ulaşımı zorlaşır.
Suyun sektörel kullanımında rekabet artıyor. Yoksul kesimlerin su ve gıdaya ulaşımı zorlaşabilir.
Ne yazık ki sorunlar çözümleneceğine daha karışık hale geliyor.
Neden Yeni Bir Gıda Jeopolitiği?
Küresel Gıda fiyatları geçen 10 yıl içinde ikiye katlandı.
Gelecek 10 yılda yine ikiye katlanabileceği öngörüsü yapılıyor.
İklim değişimi doğrudan etkili oluyor ve 1 derecelik bir sıcaklık artışı toplam verimde yüzde 10 düşüşe yol açıyor.
Dünya tahıl stokları 10 yılda 107 günden 74 güne geriledi.
Gıda krizinden artık birçok sektör etkileniyor(enerji, su kaynakları, taşımacılık, sağlık ).
Ekonomik krizler, ekolojik sorunlar, nüfus patlaması, enerji, su, gıda krizleri kesişmeye başlıyor..
Tarımsal faaliyetler ve gıda üretimi, yeniden bir ekonomik rekabet ve siyasi mücadele alanı haline geldi.
**Gıda, enerji, su jeopolitiği ilişkisi üzerinde durmak gerekiyor.
Etanol üretimi için buğday, mısır ve şekerpancarı kullanılıyor. Bir m3 etanol üretebilmek için ortalama olarak 2,60 ton buğday
veya 2,68 ton mısır ya da 10,30 ton şekerpancarı kullanılması gerekmektedir.
Biyoyakıt yatırımcıları Afrika’ da sahra altı ülkelerde sadece 2009-2013 yılları arasında 6 milyon hektar tarım arazisi kiraladı. Aynı zamanda suyu da kiralamış oluyorlar. Oradaki iki baraja tamamlanması için topraklar kiralandıktan sonra tekrar kredi verilmişti!!!!.
***Karadeniz buğday piyasası ihracat kesintilerine inanmıyor!
Rusya'nın derin deniz limanlarında %12,5 buğday fiyatları geçtiğimiz hafta 7$ düşüşle 316$/mt'a geriledi. Karadeniz pazarı, yeni Rus buğday mahsulü için bol arz ve iyi bir mahsul görünümü konusunda baskı altındaydı.
İlginç bir şekilde, Karadeniz fiziki piyasası, geçen hafta artan Rusya-Batı gerilimi nedeniyle %1-4 artan küresel kriterleri çoğunlukla görmezden geldi. Belki de ihracat kesintisi riskini, Beyaz Saray'ın “Ukrayna'da yakın savaş” hakkında başka bir yorumunun ardından Cuma günü %3'ten fazla yükselen Chicago'dan daha iyi değerlendiriyor?
****Ukrayna'daki Çatışma Petrol, Gaz ve Gıda İçin Ne Anlama Gelir?
Bloomberg’ in haberine göre; Ukrayna üzerindeki gerilimler kritik bir döneme giriyor. Küresel ekonominin kilit noktası olan hammadde fiyatlarını artırıyor. Zaten artan enflasyonla mücadele eden hükümetler üzerinde baskı oluşturuyor.
ABD, Moskova'nın işgal planlarını defalarca reddetmesine rağmen, Rusya'nın komşusuna bu hafta kadar erken saldırabileceği konusunda uyardı. Piyasalar haftalardır gergin durumda ve gerçek bir çatışma veya Rusya'ya yönelik yaptırımlar, enerji ve gıda fiyatlarını daha da yükseltebilir ve Avrupa'yı büyük bir arz krizine sürükleyebilir.
***Ham petrol varil başına 100 dolara yaklaşıyor ve Avrupa'da doğalgaz Pazartesi günü yükseldi. Alüminyum rekor seviyeye doğru ilerliyor ve paladyum bu yıl yükseldi, buğday ise yükselmeye devam ediyor.
***Yine akaryakıt fiyatlarına zam bekliyoruz. Dünya Petrol Fiyatları Varil Başına 96.08 ABD Dolarına Yükseldi (15 Şubat 2022 Salı).
Bloomberg Intelligence analistleri yakın tarihli bir raporda, krizin “bir kelebek etkisi yaratabileceğini ve arz sıkıntıları arttıkça emtia fiyatlarını daha da yukarılara çekebileceğini” söyledi. Yaptırımlar gıda ve enerji kıtlığına yol açarak her ikisinin de fiyatlarının yükselmesine neden olabilir” dedi.
***Kelebek Etkisi Nedir?
Afrika'da kanat çırpan bir kelebek, Amerika'da fırtına yaratabilir mi?
Kelebek etkisi, bir sistemin başlangıç verilerindeki küçük değişikliklerin büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabilmesine verilen addır. Edward N. Lorenz'in çalışmalarından biri olan Kaos Teorisi ile ilgilidir. Amazon Ormanları'nda bir kelebeğin kanat çırpması, ABD'de fırtına kopmasına neden olabilir.
Gazda Sorun Var!
Şimdiye kadarki en büyük etkilerden biri Avrupa'nın gaz piyasaları üzerinde oldu. Jeopolitik gerilimler, Rusya'dan zaten sınırlı tedarik ve ortalamanın altında stoklar ile arttı ve bölgedeki fiyatlar geçen yıl yaklaşık beş kat arttı.
Tam kapsamlı bir çatışma, Rusya'nın Avrupa'ya gönderdiği ve bunların yaklaşık üçte biri Ukrayna üzerinden gelen devasa hacimleri bozabilir. Yaptırımlar ticareti vurabilir ve yeni bir boru hattı olan Nord Stream 2'nin Rus gazını Avrupa'ya getirmesini engelleyebilir. Bunların tümü, yaz aylarında stokların yeniden doldurulması üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir ve gelecek kışı da zorlaştırabilir. Fiyatlar daha da yükselebilir ve Avrupa ekonomisini sarsabilir. Rusya da büyük miktarda gelir kaybeder.
Yine de çoğu kişi, gaz arzının durmasını, hatta önemli ölçüde kesilmesini pek olası görmüyor.
***Gıda ve Gübre Risk Altında
Büyük bir zayiat daha da yüksek gıda fiyatları olabilir. Ukrayna ve Rusya birlikte küresel buğday, mısır ve ayçiçeği yağı ticaretinde önemli ülkelerdir. Asya'dan Afrika'ya ve Orta Doğu'ya kadar olan alıcıları, arz kesintisi durumunda daha pahalı ekmek ve ete karşı savunmasız bırakıyor. Bu, on yılın zaten en yüksek olan gıda-emtia maliyetlerine katkıda bulunacaktır.
Rusya 2014'te Kırım'ı ilhak ettiğinde, sevkiyatlar önemli ölçüde etkilenmese de buğday fiyatları fırladı. Rusya ve Ukrayna'nın dünya ihracatındaki payı, Mısır ve Türkiye gibi ülkelerin Karadeniz ekmek sepetine bağımlı olmasıyla birlikte arttı.
*****Ukrayna Üzerindeki Gerginlik Ekmek Fiyatı İçin Risk Oluşturuyor mu?
Rusya, aynı zamanda, üç ana gübre grubunun da dünyanın en büyük ihracatçılarından biridir. Arzdaki herhangi bir kesinti, zaten yüksek olan besin fiyatlarında bir artışa neden olarak mahsul verimini etkileyebilir ve daha fazla gıda enflasyonuna neden olabilir.
Metallere etkisi?
Gaz akışındaki herhangi bir kesinti, yüksek enerji fiyatlarına tepki olarak üretimi kesen Avrupa'daki metal üreticileri için sorunları daha da kötüleştirebilir.
***Petrol?
Diğer ülkelerdeki düşük yedek üretim kapasitesine sahip Rusya'dan petrol akışındaki herhangi bir kesinti, fiyatların kolayca yükselmesine neden olabilir. JPMorgan'ın analistleri 150 dolara yükselme olasılığını bile test ettiler. Londra'da fiyatlar varil başına 100 dolara yaklaşıyor. Halihazırda Rusya'nın petrol endüstrisini etkileyenlerin üzerine ek yaptırımlar, petrolü çok daha hızlı yükseltebilir.
****Mısır vadeli işlemleri, arz endişeleriyle 7 ayın en yüksek seviyesi olan kile başına 6,5 dolardan işlem gördü. ABD'nin Rusya'nın 20 Şubat'ta sona erecek Olimpiyatlar sona ermeden Ukrayna'ya saldırabileceği yönünde uyarıda bulunmasının ardından Ukrayna sınırındaki gerilim tırmanıyor. Rusya ve Ukrayna, dünya mısır ticaretinin beşte birini oluşturuyor ve bölgedeki bir çatışma, tahıl ihracatını kesintiye uğratabilir. Brezilya ve Paraguay, mahsullerin kalitesini ve miktarını etkileyen sıcak ve kurak koşullarla karşı karşıya. .
Bu arada Rusya'nın ihracat buğday fiyatları da büyük ölçüde jeopolitik riskler nedeniyle düşüyor.
Ukrayna'da savaş çıkarsa fiyat nasıl olur?
USDA raporundan sonra mısır zirveye ulaştı: Nereye gidiyor?
Rusya ile dünyanın en büyük üçüncü mısır ihracatçısı olan Ukrayna arasındaki olası çatışmanın mısır fiyatlarındaki her şeyi değiştirebilir. ABD yetkililerinin açıkladığı gibi, Ukrayna'nın işgali gerçekten gerçekleşirse, bu noktada yapabileceğimiz herhangi bir teknik yorum tamamen geçersiz olacaktır” diyorlar.
Uzmanlar, eğer bu doğrulanırsa, uluslararası piyasada fiyatların keskin bir şekilde yükselme eğiliminde olacağını ve yerel fiyatları da beraberinde sürükleyeceğini söylüyorlar. “Ukrayna'nın dünyanın en büyük dördüncü mısır üreticisi ve üçüncü en büyük ihracatçısı (bu yıl Arjantin'i geçmeli) olduğunu ve Çin'e büyük satışlar planladığını hatırlamalıyız” diye açıklıyor.
****SOYA
Soya fasulyesi konusunda, Rusya ile Ukrayna arasında bir çatışmanın patlak vermesinin “piyasada var olan her türlü teknik ve temel faktörün üstesinden gelerek her şeyi değiştirebileceğine” dikkat çekiyor. Uzak olmasına rağmen, bu olasılık Amerikan makamları tarafından hafife alınıyor ve piyasa resmi açıklamalara göre tepki veriyor.
Yani, eğer gerçekleşirse, Çin gerçekten Kuzey Amerika soya satın almayı bırakırsa, Chicago'daki olası düşüşleri telafi etmek için çatışma Brezilya soyasının primlerini büyük ölçüde artırabilir. Ayrıca Rusya’nın 'sınırsız' anlaşma yaptığı ve dünyanın en büyük soya alıcısı olan Çin'i işin içine dahil ettiğini unutulmamalıdır. Bir ihtilaf durumunda, ABD'den satın almayı durduracak ve Güney Amerika'dan tedarik etmeye başlayacaktır.
***Karadeniz havzasında bir çatışmanın sonucunu tahmin etmek gerçekten zor.
***Azerbaycan, Avrupa'ya Acil Gaz Tedarik Sağlamaya Hazır…. Ancak Azerbaycan, Rusya ile Ukrayna arasındaki gerilimin sevkiyatları aksatması durumunda Avrupa'ya bir miktar acil gaz sağlamaya hazır.
Krizin gerçekliği sadece potansiyel bir askeri çatışma anlamına gelmiyor, aynı zamanda enerji kaynaklarının eksikliği, enerji kıtlığı anlamına geliyor. Çatışma olmadan bile, Avrupa'da bir enerji krizini daha yeni yaşadık."
***Girdi satın almak ve hasatımıızı doğru zamanlarda satmak için mutlaka bir pazarlama stratejimiz olmalıdır. Piyasaları takip etmemiz, sorunları değerlendirip karar vermemiz gereklidir.
Ama biz nelerle uğraşıyoruz.
Küresel olayları yakından takip ederek, çiftçilerimize bilim ışığında yol göstermek gereklidir. Bunu hem ilgili kuruluşlar ve STK’ lar yapmalıdır.
Hemen çiftçimizin maliyetlerini düşürmek için gerekli eylemler yapılmalıdır. Tarımsal destekleme avans (ön ödeme) şeklinde verilmelidir. Cek ve cak ile geçirilecek zamanımız yok artık..
Bir uyarı daha yapalım. AB çiftçileri Avrupa'nın Yeni Sürdürülebilir Tarım Politikaları Gıdaları Daha Pahalı Hale Getirecek endişesi var. Çiftçiler ve kooperatifler, sürdürülebilir gıda üretimine yönelik yeni Avrupa Birliği politikasından ve bunun fiyatlara etkisinden rahatsızlar… Bu konu yakından incelenmeli ve takip edilmedir.
****Tarımda girdi maliyetleri, markette gıda fiyatları artıyor. Acaba kim kazanıyor?
Rumeli İşkembecisinin adını, Menekşe İşkembecisi yaparsanız koku değişmez. Günü kurtaran, pansuman tedbirler artık sorunları çözmüyor.
Ülkemizde tarımda sorunların çözülmesi için ayrıca ve öncelikle; güven, bilim, bilgi, uzlaşı kültürü, kaliteli eğitim, bütüncül bakış, şeffaf yönetim, liyakat, üslup, terbiye, ahlak, disiplin konularına önem verilmelidir.
Ayrıca ülke sevdalısı olmak gereklidir.
Nefsimizin önümüze geçmesine izin vermemek çok önemlidir.
Küresel dünyadaki sorunlar var. Kriz planları ile değil, risk planlarımızla, eylemlerle üretici Mehmet Amcanın, tüketici Ayşe Teyzenin yanında olmalıyız.
