****Tarıma bütüncül bakmak zorundayız. Bardağı iki taraftan görmeliyiz.
Tarım ve Orman Bakanı ile beraber bürokratlarda değişiyor.
Buğday ektiğinizde ürünü aynı yıl,
Meyve fidanı diktiğinizde 4-5 yılda meyve alırsınız.
Bilim ve kaliteli eğitim sistemlerinde ise meyve en az 25-30 yılda alınır.
****Bizim ülkemizde en kolay bürokrat yetişiyor. Bugün eleman olan yarın daire başkanı, genel müdür yardımcısı, genel müdür oluyor. Dışardan memuriyeti bilmeyenlerde çok daha kolay atanır. Sonra tarımda sorunlar devam eder, gider.. Çoğu da sorumlu oldukları birimlerin konularını dahi bilmezler.
Hepimiz biliyor, yaşıyoruz. Bürokrat değiştirme, yeni bir kadrolaşmadan başka bir şey değildir.. Kimsenin liyakat ile ilgisi de yoktur.
Ayrıca bakan talimat verdiyse bu bir projedir. Ödenekte çok kolay bulunur.. Proje, bu kadar kolay olmamalıdır.
****Tarımdaki sorunlar hemen yeni bürokratlarla mı çözülecek? Önceki bakanlarda aynı uygulamayı yaptılar. Ne değişti? Tarımın durumun ortadadır.
****Tarım ve Orman Bakanından bahsedilirken yumurta, pide ve lahmacun, Akbelen’de Tarım Orman Bakanlığının araçlarının, ormanlarını koruyan köylülere tazyikli su sıktığını hatırlayacağız. Su, orman ve orman köylüsü!
****Tarımda kara yılların geleceği konusunda çok uyarılar yaptım. Uyardığım ve yaşadığımız sorunlarla ilgili yazılarımın başlıklarına bakalım.
Tarım kara kışa koşuyor!(12 Aralık 2012)
Tarım nereye koşuyor? (17 mart 2022)
Gübre nereye koşuyor? (27 Mart 2022)
Tarımda daha kötü günler mi geliyor? (29 Nisan 2022)
Dünyanın buğday arzında neler var? Gıda krizine karşı hazır mıyız? Beyin fırtınası nedir? (13 Haziran 2022)
Tarımda yangın var! (28 Haziran 2022)
Oğlan yayar, gelin sağarsa, koyun koyundur, el yayar, el sağarsa, koyun oyundur! Tarımda neler oluyor? (2) (15 Temmuz 2022)
Gübre fiyatları: Fırtına öncesi sessizlik mi? Neden çiftçiler makas etkisinden korkuyor? (25 Temmuz 2022)
Kara kış gelmesin! Tohum, gübre, elektrik, gaz fiyatları artıyor! Gübre güvenlik planı! Tayvan nedeniyle kriz olmasın! (31 Temmuz 2022)
Tarımda bir ilk: Kara Sonbahar! (1) (07 Eylül 2022)
Tarımda bir ilk: Kara Sonbahar! (2) (10 Eylül 2022)
Tarımda 2023 yılını kaybediyoruz! (28 Eylül 2022)
Ekmek fiyatı Temmuz 2023’de 10 TL olabilir mi? (25 Ekim 2022)
Tarımda başıbozukluk var mı? (20 Aralık 2022)
Tarım ve deprem!(08 Şubat 2023)
Dünyada gaz, gübre ve gıda fiyatları düşerken, ülkemizde neden düşmüyor? (21 Mart 2023)
Tarım çözümsüzlük havuzunda! Yeni Tarım Bakanının ilk yapacağı iş... (19 Haziran 2023)
Yine sorunları ve çözümleri yazamaya devam edeceğim. İlgili otorite tarımı çözümsüzlük havuzundan çıkarabilir mi?
Neden tarımda kara yıllar?
Öncelikle ekonomi;
Acı gerçekleri, kötü tabloyu ve krizin ciddiyetini Maliye Bakanı açıkladı.
Ekonomide büyük kriz olduğu, bunun 2026 yılına kadar süreceği belirtiliyor. Bugünden daha iyi olacağız deniyor. Üç yıl sonra kim ayakta kalacak? Hemen vergi artışları da geldi.
Enflasyon yılbaşına kadar artacakmış. Enflasyon oranı %60 tahmin ediliyor.
Kamuda tasarruf deniliyor. Kimse tasarrufu görmüyor. Vergi kaçağı var deniyor. Denetleyeceğiz deniyor. Neden vergi sistemi adaletsiz bir yapıdadır. Bu en çok gelir düzeyi düşük olanları etkiliyor.
Artık orta gelir grubu da yok.
Ama bütün önlemlere uyanlar; çiftçiler, memurlar, işçiler ve emeklilerdir. Gelir düzeyimizin düşmemesi için bir şansımız var mı?
Ortada projeler var mı?
****Bir kez daha soralım neden tarımda kara yıllar?
Çiftçilerimiz ne yapsın? Krizler ağırlaşıyor. İklim değişikliği çiftçilerimizin işlerini zorlaştırıyor. Petrol son dört ayın zirvesindedir. Doğal gaz fiyatları, gıda fiyatları, enflasyon, paramızdaki para arzı, girdi fiyatlarının yükselişi, hayat pahalılığı ve dolar kuru artıyor. Tasarruf sadece vatandaştan bekleniyor.
Bu konularda Tarım ve Orman Bakanlığının çok ciddi önlemler alması gerekiyor.
Şunu da unutmayalım. Çiftçiler için orman yangınları, kuraklık, seller ve zararlılar sadece bir rahatsızlık değil aynı zamanda varoluşsal bir tehdittir.
Tarım sektöründe “Borç” hızla büyümeye devam ediyor. Tarımsal işletmelerimiz bir “tsunami” nedeniyle risk altındadır. Bu kadar borç, tarımsal işletmelerimizin geleceğini riske atar mı?
****Çiftçilerimiz sanki tarımsal koşu bandında çalışıyorlar. Ancak tarımsal koşu bandı her zaman affetmez olmuştur. Sorunları mutlaka çözülmelidir.
Tarımda planlama başarılamıyor. Acaba başarısız olmak mı planlanıyor? Olabilir mi?
Tarım, yasal, sosyal ve ekonomik karmaşıklıklarla iç içe geçmiştir.
****Tarımda acil sorunlar ne zaman ele alınacak?
Devletler bir savaş olmadıkça batmazlar. Ama birçok tarımsal işletmenin kapanacağı endişesindeyim.
****Tarım ürünleri piyasalarında durgunluk dönemine doğru gidiyoruz. Tek yıllık ürünlerde örneğin mercimekte fiyatlar maliyeti karşılamıyor. Önümüzdeki yıl üretimde bir düşme görülmesi kaçınılmazdır.
Tavuk eti ve yumurta üretimimiz düşüyor. Tarım ve Orman Bakanlığını ne yapacak?
****Çevre sorunları devam ediyor. Biz yine unutuyoruz.
Artık iklim değişikliğini yaşayarak öğreniyoruz. İklim değişikliğini yönetmek zorundayız.
Acaba hangi önemli çevre sorunları yaşıyoruz?
-Ormansızlaşma
-Toprak Erozyonu
-Su Kirliliği ve Su Kıtlığı;
****Sorunlar çok. Tarım ve Orman Bakanı, yeni ekibi ile önümüzdeki üç yıl için nasıl bir hazırlık yaptılar?
**Orta vadeli programa hangi önerilerini götürdüler.
**Nasıl bir tarım politikası izleyecekler?
**Buna göre nasıl bir üretim planlaması yapacaklar? (Daha üretim planlamasının düzenlemesi bile ortalıkta yok?)
Ayrıca her hafta tarımsal desteklemeler açıklanıyor. Tarımsal destekleme kararının çıktığı gün;
Dolar kaç liraydı?
Enflasyon % kaçtı?
Bu aradaki farklar ne olacak?
****Tarım ve Orman Bakanına yardımcı olalım. Bu konu çok önemlidir.. Tarımı desteklemek amacıyla 2006 yılında çıkan Tarım Kanununun 21. Maddesindeki “Bütçeden ayrılacak kaynak, gayrisafi millî hasılanın yüzde birinden az olamaz” hükmüne rağmen diğer yıllar olduğu gibi bu yılki bütçe teklifinde tarımsal destekler % 1’in altında kalmıştır. Bu tarımsal desteklemelerinin etki analizleri var mı, yapılıyor mu? Varsa paylaşılsın…
****Tarım Bakanına soralım; tarımsal destekleme miktarı, 2024 yılı gayrisafi yurt içi hasılası dikkate alındığında %1’ üstünde olacak mıdır?
Olmayacaksa bu düzenlemede bir değişiklik yapılsın. Devletimizin itibari çok önemlidir.
Akıllı destekleme politikası daha fazla tarımsal bütçe olmalıdır.
****Bakanlıkta çalışan üst düzey bürokratın mevzuat tanımını paylaşacağım. Mevzuat; arabayı arkaya kaçırdığında dikiz aynasından bakmaktır. Yani araba gidiyorsa mevzuata ve yasal dayanağa gerek yoktur. Pidede ve lahmacunda böyle gidiyordu. İşler ters gidince mevzuat dendi. Böyle bir şey olur mu? Nerelere geldik… Bu zihniyetin değişmesi gerekiyor.
****Bakanlıkta acil yapısal reformlar yapılmalı ve sistem değişmelidir.
****Neden; “Multidisipliner Yaklaşım (Bir Arada), İnterdisipliner Yaklaşım (Birlikte)” çalışmayı bir türlü sevmiyoruz. Bunun tek nedeni var. Sayıları gittikçe azalan bakanlıkta bulunan tecrübeli personelin ön plana çıkması istenmemektir. Bilmedikleri veya yanlış bildikleri ortaya çıkmasını istemeyenler olabilir mi?
****Tarımda kara yılların gelmemesini umut ediyorum ama çiftçimiz 2026 yılına kadar ne yapacak?
Bu nedenle Tarım ve Orman Bakanlığı risk ve kriz planlarını tek tek açıklamalıdır. Çiftçimizin sivil toplum kuruluşları ne yapıyor? Hazırlıklarını, çiftçi ile paylaşarak ilgili otoriteye ne zaman verecekler.
****Çiftçimizin, kırsal yaşayanlarımızın ruh sağlığı hızla bozuluyor. Tarım ve Orman Bakanlığı yurt çapında neler yapıyor? Tüm paydaşlarla bir sosyal proje uygulamalıdır. Hükümet çiftçileri etkileyen ruh sağlığı krizinin farkındamıdır? Bir düzenleme ile çiftçileri ve tarım işçilerini ruh sağlığı yardım programları ve kaynaklarıyla buluşturan bir projeli çalışma ne zaman başlayacak? Kısaca çiftçilerin ruh sağlığına yönlendiren bir düzenleme olmalıdır.
****Tarımda kara yılların görülmemesi için neler değişmelidir?
Ülke sevdalıları, hiçbir beklentileri olmamasına rağmen doğru yolu gösteriyorlar. Bunlar iyi analiz edilmelidir.
Hak, hukuk ve adalet hemen sağlanmalıdır.
Demokraside taşlar yerine oturmalıdır.
Çiftçiler, tarım bakanlarına ve Tarım ve Orman Bakanlığına güvenmelidir. Bakanlık itibarını daha fazla kazanmalıdır.
Her vatandaşımız gıda ve tarım konusunda olumlu beklenti içerisinde olmalıdır.
Doların değeri artıyor ama bizim paramızın değeri azalıyor. Bu durdurulmalıdır.
Çiftçimizin kullandığı girdilerin dövizle alındığı unutulmamalıdır. Maliyetler düşmezse fiyatlardaki artış önlemez.
Enflasyonun düşmesi gerekiyor. Bunu Maliye Bakanı da söylüyor.
Bu faizlerle tarım sektörü ne yapabilir? Yatırım yapabilir mi?
Dünyada, ülkemizde ekonomide ve tarımda risklerin artışını görüyoruz. Ama risk planı hazırlamayı sevmiyoruz. Krizin çıkmasını bekliyoruz.
****Ayrıca herkes kamuda israf öncelikle önlenmesini istiyor. Bu nereden başlamalıdır?
**** Tarımda doğru ve güvenilir veri sorunu çözülmelidir. Doğru ve güvenilir analiz doğru ve güvenilir veri ile yapılır. Doğru ve güvenilir veri ile kayıt altına almak mümkündür. Kayıt altına alamadığınızı denetleyemezsiniz. Planlama yapamazsınız.
Orta Vadeli Program nedir?
Bugünlerde hey yıl olduğu gibi bu programdan bahsediliyor. Bu yıl değişik bir program olabilir. Ekonominin durumu ortadadır. Bütçe disiplinini programda nasıl göreceğiz?
Orta Vadeli Programın yasal dayanağı 5018 Sayılı Kamu Malî Yönetimi Ve Kontrol Kanunu’dur. Bu kanunun 16. Maddesinde yapılacaklar açık açık yazılmıştır.
Ülkemizin geleceği için kamu kurum ve kuruluşları bunları çok iyi bilmek zorundadır.
***Programda neler vardır?
Dünya ve Türkiye Ekonomisinde Gelişmeler
Dünya ekonomisi
Türkiye Ekonomisi (Büyüme, istihdam, fiyat istikrarı, ödemeler dengesi, finansal istikrar, kamu maliyesi)
Makroekonomik hedefler ve politikalar (Büyüme, yeşil dönüşüm, istihdam, fiyat istikrarı, ödemeler dengesi, finansal dengesi, finansal istikrar, kamu maliyesi)
***En son ödenek teklif tavanları,
Programda, ekonomik büyüme tahminleri,
Yılsonu tüketici enflasyonu tahminleri,
Cari işlemler açığının milli gelire oranı tahminleri.
OVP'de 2024-2026 yılları için ortalama dolar/TL tahmini ne olacak?
***Acaba tarımla ilgili neler olur?
Programda cümleler cek ve cak ile biter.
Bu yıl neler yapılacaktı?
Kısaca özetleyeyim.
****Makroekonomik Hedefler Ve Politikalar
***Yeşil Dönüşüm
Politika ve Tedbirler
***İstihdam
Tarım, savunma sanayi, yapay zekâ, siber güvenlik, temiz ve sürdürülebilir enerji, havacılık ve uzay teknolojileri alanlarında nitelikli işgücü yetiştirmeye yönelik sektörle iş birliği çalışmaları gerçekleştirilecekti.
***Fiyat istikrarı
Başta tohum, gübre, yem, mazot ve ilaç olmak üzere tarımda girdi maliyetlerinin azaltılması, finansman yükünü hafifletici, teknoloji odaklı dönüşümü sağlayıcı programlar uygulanması ve stratejik tarım ürünlerinde hedef yeterlilik oranlarında üretimin tesis edilmesi suretiyle gıda arz güvenliği sağlanacak, çiftçi gelirlerinin üretimin sürdürülebilirliği temin edecek şekilde belirlenmesine devam edilecekti.
Tarımsal destekler üretimde verimliliği ve kaliteyi artıracak şekilde tahsis edilecek, etkin olmayan destekleme uygulamaları sona erdirilecekti.
Fiyat istikrarını desteklemek üzere gıda ve tarım ürünleri stok takip sistemi oluşturulacak ve gıda ürünleri depolarında izlenebilirlik artırılacaktı.
Dijital tarım uygulamaları kapsamında, uydu, telsiz haberleşme ağları, hava araçları, yapay zekâ, veri bilimi ve yoğun teknoloji kullanımı ile tahminler yapılacak, veri ve modelleme kalitesi artırılarak üretim planlaması yapılacaktı.
Sürdürebilirlik kapsamında meraların ıslahı ve korunması çalışmalarına hız verilecekti.
Küçük aile işletmelerinin kırsaldaki varlığı ve tarımsal üretime katkılarını artırmak için hayvan verimini artıracak şekilde ahır ve ağılların ıslahı gerçekleştirilecekti.
Çok güzel yazılır. Ancak uyulmaz. Zaten uyulsa ekonomi ve tarım bu duruma gelmez, tarımda bu kadar sorun yaşanmazdı.
Son olarak kamu kurum ve kuruluşlarında, yerel yönetimlerde ve üniversitelerde her yöneticinin, her proje uygulayanın bu konuları ve Analitik Bütçeyi bilmesi gerekmektedir.
Bu konuda bütçeyi muhasebe bütçesi ile karıştırmamak gerekir.
****Tarım ve Orman Bakanlığının, 2024 Yılı Bütçesi Ödenek Teklif Tavanı ne olacak? Yüzde kaç artırılacak? Cari Transferlere, Sermaye Giderlerine (06), Sermaye Transferlerine ne kadar bütçe ayrılacak? Toplam yatırım teklif tavanı (06+07) ne olacak?
****Ülkemizde yerel seçimler var. Acaba bu uygulamalarla yerel yönetim seçimlerine kadar zaman mı kazanmak isteniyor? Bir tercih yapılmak zorunluluğu vardır. Bu ekonomi programını ile uygulamaya devam edilecek mi yoksa Ocak ayından sonra seçim ekonomisine geçilecektir?
****Seçim ekonomisine geçilirse ne olacak? Bu 2026 yılında, sapma hangi yıllara doğru gidecek? Yine yeni önlem ve ek fatura…
****Seçim ekonomisi uygulanacağı, alınacak tedbirlerden çoğunun seçimden sonraya kalacak kanaatindeyim.
