Yılın son yazısında dünyada tarım nasıl geçti, sorusunu cevaplamaya çalışacağım.
Her ülkede sorunlar yaşandı. Bu sorunların çoğu 2023 yılında devam edecek….
Dünyada her ülke hükümetlerinin uyguladığı tarım politikaları, tarıma bakış acıları ve üretim planlamaları çok farklıydı.
Çok az ülke başarılı oldu. Çoğu sınıfta kaldı…
****Ocak 2022
Hücre Tarımı başladı. Hayvansız et laboratuvarda yetiştirilen et piyasaya sürülüyor..
Buğday fiyatları yükseliyor!
Bir kez daha uyaralım. Karadeniz geriliminden dolayı buğday fiyatları daha da yükselebilir. Sonra, %10 arttı.
AB, Şubat Ayı için Ukrayna'dan 77.833 ton buğday kota ithalatı verdi.
Ukrayna' nın hasadı, Rus işgali korkusuyla tehdit altındadır.
Avustralya’ da rekor bir hasat söz konusudur.
Ukrayna tahıla ihracat vergileri getirmeyi planlıyor.
Ukrayna, tarım paydaşlarını koruma altına almaya çalışıyor.
****Şubat 2022
Küresel yem üretimi sorunlara rağmen büyüdü.
Yem fiyatları dünyada ve ülkemizde yükselmeye devam ediyor.
Ham petrol varil başına 100 dolara yaklaşıyor ve Avrupa'da doğalgaz yükseldi. Buğday ise yükselmeye devam ediyor.
Rusya'nın ihracat buğday fiyatları da büyük ölçüde jeopolitik riskler nedeniyle düşüyor.
Tarımda girdi maliyetleri, markette gıda fiyatları artıyor.
Küresel dünyada krizler, tarımı etkiliyor!
Rusya-Ukrayna ihtilafının da etkisiyle soya fasulyesi ve tahıl fiyatları yükseliyor.
Chicago buğday vadeli işlemleri Salı günü %7,72'den fazla yükseldi, mısır %4,82 yükseldi ve soya fasulyesi de zemin kazandı.
Ukrayna ayçiçek yağı ihracat fiyatları geçen hafta arttı.
Ukrayna’daki gerilimler nedeniyle Avrupa doğalgaz fiyatı keskin bir şekilde yükseldi.
Gıda fiyatları Avrupa ve dünyada rekor kırıyor. Savaş olursa gıda ürünleri daha fazla fiyat artışları bekleniyor.
Elektrik fiyatlarındaki rekor artış oldu.
****Mart 2022
Karadeniz'deki savaş can almakla kalmıyor, buğday, yemeklik yağ, madeni yağ ve enerji maliyetini de artırıyor. Chicago'da buğday vadeli işlemlerde Salı günü, buğday fiyatları arz kıtlığı endişesiyle yaklaşık 14 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Tahılları çok yüksek fiyatlardan satın almak zorunda kalan ithalatçı ülkeler için, çatışma arz zorluklarını artıracaktır.
Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşı küresel bir gıda krizine neden olabilir... USDA'nın 2022 gıda fiyat enflasyonu tahminleri beklendiği gibi yükseliyor...
Çiçek ihracatçıları Ukrayna savaşı nedeniyle belirsiz durumdan etkileniyorlar.
İspanya tahıl krizine hazırlanıyor.
Rusya' nın buğday ihracatının Karadeniz'de kademeli de olsa yeniden başladığı bildirildi.
İtalya’ da, buğday fiyatları yükseliyor. Mart ayının ilk haftasında 485-525 Avro/on olarak geçti.
Tahıl, İspanya'da sadece bir yılda %80'e kadar daha pahalı hale geldi.
İspanya’da bitkisel yağların kaosu: tüketiciler zeytinyağı için bir ay öncesine göre %60 daha fazla ödüyor.
Ukrayna'da savaş, ayçiçek yağı sevkiyatları durdurdu.
Ukrayna ve Rusya savaşında, on milyonlarca ton tahıl ihracat için kullanılamaz hale geldi.
Artan fiyatlar ihracat yasaklarını tetikledikçe gıda krizi büyüyor.
Endonezya'nın ihracatı durdurmasıyla palm yağı fiyatları yükseldi.
Sırbistan, buğday, mısır, un ve yemeklik yağ ihracatını yasakladı.
Yara, İtalya ve Fransa'da gübre üretimini kıstı.
Ukrayna gübre ihracatını yasakladı,
Birleşmiş Milletler gıda ajansına göre, dünya gıda fiyatları Şubat ayında rekor bir seviyeye çıkarak yıllık %20,7'lik bir artış kaydederken, bu ay yükselmeye devam etti.
Malezya palm yağı, vadeli işlemleri Endonezya'nın açıklamasının ardından tüm zamanların en yüksek seviyesine yükselirken, soya fasulyesi yağı fiyatları 14 yılın zirvesine sıçradı. Soya fasulyesi yağı fiyatları bu yıl neredeyse %40 arttı.
Macaristan ise geçen hafta tüm tahıl ihracatını yasaklayacağını duyurdu.
Bulgaristan ayrıca tahıl rezervlerini artıracağını ve planlı alımları gerçekleştirene kadar ihracatı kısıtlayabileceğini duyurdu.
Analistler, savaş yarın sona erecek olsa bile ihracat akışlarının aylarca kesintiye uğramaya devam edeceğini tahmin ediyor.
Bir başka tarımsal güç merkezi olan Brezilya'da, çiftçiler ihtiyaç duydukları gübreleri alamıyor.
Ukrayna'nın kendi içinde, bazı büyük şehirlerde gıda sıkıntısı yaşanıyor.
Dünya çapında bir açlık artışı görebiliriz..
Macaristan tahıl ihracatını yasaklıyor.
Macaristan tahıl ihracatına denetim getiriyor.
Sırbistan, yakında buğday sevkiyatlarını durduracağını söyledi.
Hindistan, son yıllarda buğday sevkiyatlarını artırdı.
Mısır ve soya fasulyesinin önemli bir tedarikçisi olan Brezilya'da, felç edici bir kuraklık ekinleri mahvediyor.
Gübre Fiyatları Yeni Rekorlar Kırıyor.
Şu anda bir endişe daha var. Küresel bazda bir gıda krizidir.
Avrupa gübre fabrikaları, yüksek enerji fiyatları nedeniyle üretimi önemli ölçüde azaltıyor.
Rusya'nın gübre ihracatını durdurma kararı aldı.
Norveçli büyük gübre grubu Yara, yüksek gaz fiyatları nedeniyle üretimi kısmak zorunda kaldı.
Ukrayna savaş nedeniyle gübre ihracatını yasakladı.
****Nisan 2022
Savaş, zaten gergin olan çip üretimini etkileyecek..
Küresel neon gazı..
Buğday arzı azalıyor ve fiyatlar hızla artıyor.
Savaş, zaten gergin olan çip üretimini etkileyecek..
Küresel neon gazı üretiminin yaklaşık yarısı iki Ukraynalı şirket tarafından yapılıyor. Biri Mariupol merkezli. Diğeri Odessa'da. Bu neden önemli? Çip üretiminde kullanılan lazerler için neon gazına ihtiyaç var.
Dünyada tarım milliyetçiliği başladı.
Gastromilliyetçilerin yükselişi…
Gıda Milliyetçiliği…
Artan yem maliyetleri, hayvancılığı olumsuz etkileyecek.
Dünya Bankası, artan gübre ve enerji maliyetlerinin, küresel gıda fiyatlarının üçte birinden fazla artmasının ardından hasat için bir tehdit oluşturduğu konusunda uyardı.
Yakın vadede, buğday ve buğday ikameleri de dahil olmak üzere temel gıda maddelerinin fiyatlarında belirgin bir artış oldu.
Dünya bir "insan felaketi" ile karşı karşıya.. Ukrayna'daki savaşın gıda arzı üzerindeki etkilerinden en fazla düşük ve orta gelirli ülkelerdeki insanların etkiliyor.
Çatışmanın yansımaları da görüldü. Gübre fiyatları yükseliyor. Çiftçilerin maliyetlerine yansıyor. Gıda fiyatları artıyor.
****Mayıs 2022
İklim değişikliği konusu gündemden düşmüyor.
Almanya’da, pahalı gübreler, Ukrayna savaşı, kuraklık sonucunda gıda daha da pahalı hale geliyor
İspanya’da iklim değişikliği nedeniyle her yıl 550 milyon eurodan fazla olan İspanyol tarımsal üretim değerinin % 6'sı kayboluyor.
Lübnan’ ın, buğday ithalatını finanse etmek için talep ettiği 150 milyon doları Dünya Bankası, onayladı..
Almanya’da yiyecek sıkıntısı uyarısı!
Artan gıda fiyatları ve kıtlık korkusu var…
Dünya çapında muazzam yükselen fiyatlar endişe vericidir…. Ayrıca gübre fiyatları artmaya devam ediyor.
Brezilya’da çiftçilerin bir sonraki soya fasulyesi mahsulü için gübre bulmakta zorlanıyorlar.
İspanyol tarım uzmanları uyardı: tahıl ve yağlı tohum arzı "risk altında"..
Peru'nun üresi bitti..
İran artan ekmek fiyatları ve yaşam pahalılığı protestoları nedeniyle interneti kapattı.
Endonezya hurma yağı ihracat yasağını ham, rafine edilmiş çeşitleri içerecek şekilde genişletiyor.
Kuraklık, Arjantin'deki mevcut tarım sezonunu etkiledi.
İklim şokları, Etiyopya gibi yerlerdeki çatışmalar ve COVID-19'un neden olduğu tedarik zinciri kıtlıklarıyla birleştiğinde, Ukrayna'daki savaş Afrika'daki gıda ve ekonomik güvenlik üzerindeki etkileri şiddetlendiriyor.
BM gıda ajansına göre, süt ve et fiyatları, sürekli artan küresel protein talebini ve başta mısır ve soya fasulyesi olmak üzere hayvan yemi için yüksek fiyatları yansıtan Nisan ayında rekor seviyeye ulaştı.
Mart ayı ABD enflasyon verilerinde et, kümes hayvanları, balık ve yumurta endeksi bir yıl öncesine göre %14, sığır eti %16 arttı.
Dünya Bankası, 2022'de buğday fiyatlarının %40'tan fazla artabileceğini tahmin ediyor.
****Haziran 2022
Dünyada petrol, gaz ve gübre fiyatları yükseliyor.
Petrol gemileri kayboluyor!
Avrupa’da tuz kıtlığı başladı!
Gübre fiyatları rekor seviyede... Şimdi 2008′deki gıda ve enerji krizinde görülen fiyatları aşıyor.
Buğday fiyatları arz endişeleriyle yükseliyor.
Avrupa Rus enerjisinden uzaklaştıkça ABD doğal gaz fiyatları yükseliyor..
Gübre fiyatlarının daha uzun süre yüksek kalması bekleniyor…
Rekor yüksek girdi maliyetleri!
Petrol neden varil başına 120 doların üzerine çıktı.
****Temmuz - Ağustos 2022
Kanada'da buğday ekimleri, gıda fiyatlarının artmasıyla 9 yılın zirvesine çıktı.
Arjantin ve Paraguay, buğday ve soya fasulyesi mahsulleri devam eden kuraklığın kurbanları oluyor. Kuraklık Arjantin ve Paraguay'da yıkıma neden oluyor.
Sırbistan'da buğday verimi kuraklık nedeniyle %30 düştü..
Hindistan buğday unu ihracatını kısıtladı. Nedeni küresel buğday krizidir.
Gübre fiyatlarında durma yok…
Bankalar Küresel Emtia Patlamasında Ticaret Finansmanını Hızlandırıyor!
Malezya, enflasyonla mücadele için 1 Haziran'dan itibaren kümes hayvanı ihracatını yasakladı.
Kırgızistan, şeker kıtlığı ve yüksek enflasyon korkusuyla 1 Haziran'da altı ay süreyle şeker ihracatını yasakladı.
Hindistan, iki ay süren ve mahsullerine zarar verecek aşırı sıcak hava dalgasının ardından 14 Mayıs'ta buğday ihracatını yasakladı.
Kazakistan, 14 Nisan-15 Haziran tarihleri arasında buğday ve un ihracatına kısıtlamalar getiriyor. İzin verilen miktarlar, bu dönemde önceki yıllarda ihraç edilenlerle uyumludur. 15 Haziran'da bu tedbir 30 Eylül'e kadar uzatıldı.
Arjantin, soya fasulyesi küspesi ve yağı sevkiyatını kısıtlıyor. Ülke, geçen yıl bazı sığır eti parçalarına ambargo uygulamıştı
Rusya, şeker ihracatını 31 Ağustos'a kadar bir bütün olarak yasakladı. Ayrıca 30 Haziran'a kadar eski SSCB'nin komşu ülkelerine buğday, çavdar, arpa ve mısır ihracatını yasakladı. Bu gönderiler, vergisiz ve kotasız bir serbest ticaret rejimi altında yapıldı.
Sırbistan Cumhuriyeti, iç pazarını istikrara kavuşturmak için buğday, un, mısır ile ayçiçeği ve türevlerinin ihracatına ambargo uyguladı.
Cezayir'de ithal edilen tüm ürünler (şeker, makarna, yağ, irmik, buğday ürünleri) yeniden ihraç edilemez.
Ukrayna ise ana tarım ürünlerinin (tahıllar, yağlı tohumlar, et, şeker, hayvancılık) ihracatına kotalar yoluyla kısıtlamalar getirdi ve gübre ihracatını yasakladı.
İspanya’ da kuraklıktan dolayı zeytinlerde ürün miktarı düştü. Ancak kalite arttı. Az üründen iyi gelir elde ettiler. Bunun nedeni kuraklıktan dolayı zeytin sineği zarar veremedi.
Avrupalı çiftçiler ayağa kalktı.. Hollandalılarla başladı. Çiftçilerin hükümetlerinin geçim kaynaklarını ve küresel gıda arzını tehdit eden yıkıcı iklim politikalarını protesto etmek için topluca ayaklandılar. Almanya, Polonya ve şimdi İtalya'ya yayıldı.
Son on yılın en kötü küresel gıda krizi…
Bu arada, 6 Temmuz'da yayınlanan bir BM raporu, açlık çeken insan sayısının şimdiden 828 milyon kişiye ulaştığını ve artmaya devam ettiğini söylüyor. Bu, nüfusun neredeyse %10'u. 924 milyon kişi daha şiddetli gıda güvensizliği ile yaşamak zorunda kalıyor.
Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş uzadıkça, Japonya da artan buğday ve gübre fiyatlarından etkileniyor.
Buğday kıtlığı Vietnam pirinci için iyiye işaret ediyor… |
Rusya, Ukrayna tahıl ihracatının engelini kaldırmak için anlaşma imzaladıktan sonra Odessa Limanını vurdu!
Tahıl ihracat anlaşması imzalandı ancak daha geniş ateşkes uzak görünüyor.
Çin'in buğday stoku yapıyor. Aktif tahıl alıcısıdır.
Almanya'da gübre fiyatları artıyor. Ancak tahıl fiyatları düşüyor. Çiftçiler makas etkisinden korkuyor.
Avrupa'da enerji fiyatları arz endişesiyle yükseldi..
Doğal gaz yüzde 20'nin üzerinde artış gösterdi.
Almanya ve Fransa'da elektrik fiyatları rekor kırdı. Ticaret kısıtlamaları son on yılın en kötü gıda krizini alevlendiriyor.
****Eylül 2022
Rusya'nın doğalgaz devi Gazprom: "Temmuz ayında gaz tedariki için yeterli ödeme yapılmaması sebebi ile ENGIE firmasına gaz sevkiyatını durdurduk. 1 Eylül'den itibaren bütün ödemeler tamamlanana kadar bunu yapmaya devam edeceğiz.
Küresel gaz fiyatları, talep artışı ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgali nedeniyle geçen yıldan bu yana yükseliyor.
Ofgem düzenleyicisi Cuma günü yaptığı açıklamada, 1 Ekim'den itibaren enerji fiyat tavanının 3.549 £'a yükseleceğini duyurdu.
Yeni analize göre, enerji faturalarındaki artışın büyük çoğunluğundan gaz maliyeti sorumludur.
Gübre kıtlığı… Gübre üreticileri gaz krizinde: Yara da neredeyse durma noktasına geldi. Yara, Avrupa'daki amonyak üretimini olası kapasitenin sadece üçte birine indirdi.
Avrupa gaz fiyatları megavat saat başına 310 Euro'luk yeni bir zirveye ulaştı. Avrupa'da gaz fiyatları artık sezon için uzun vadeli ortalamanın on katından fazladır.
24 Ağustos Çarşamba günü, Almanya'nın en büyük gübre üreticilerinden biri olan SKW nitrojen işleri Piesteritz'in bir sözcüsü, şirketteki tüm üretimin durdurulması gerektiğini açıkladı.
Polonyalı gübre üreticisi Grupa Azoty'de üretim yüzde 43'e düşürüldü.
Gübre endüstrisi devlet yardımı istiyor.
Ekonomistler, sonbaharda zaten çift haneli enflasyon oranları ve giderek artan bir şekilde ciddi bir durgunluk bekliyorlar.
Gazın maliyeti yükseliyor.. Enerji arz güvenliği ne olacak soruları soruluyor.
Dünyada ilk defa sonbaharda tarım yanıyor!
Amerika’ da şiddetli sıcak hava dalgası ivme kazanıyor. Eylül Ayı için sıcaklık rekorlarının kırılması bekleniyor.
İspanyol tarımı kuraklıktan zarar görüyor.
İngiltere'deki yetiştiriciler, ekim yapmayabilirler.
Kuzey Avrupa'nın birçok bölgesi kuraklıktan etkilendi.
Küresel mega kuraklık! Nasıl etki yaratılabilinir?
Hollanda Tarım Bakanı istifa etti. İstifa nedeni; “Bir bakan olarak tarım ve balıkçılıkla ilgili görevleri yürütmek için doğru kişi olmadığım sonucuna vardım” dedi.
Çin'in ilk yapay zekalı 5G tarım robotu çıkıyor.
ABD Gıda ve Tarımsal Tedarik Zincirine Yönelik Çoklu Tehditleri Araştırıyor. Amerika'nın gıda arzına yönelik agroterörizm tehdidini tartışıyorlar.
ABD'li Çiftçiler, girdi maliyetiyle ilgili riski yönetmeye çalışıyorlar.
Almanya’ da gaz fiyatları tarihi seviyelerde kalmaya devam ediyor. .
AdBlue, modern traktörlerde dizel kadar önemlidir. AdBlue pahalı ve kıt hale geliyor.
****Ekim 2022
Tarımda Metaverse-1!
Dünya, bolluk çağından kıtlık çağına mı geçiyor…
Dünya tedirgin!!!!
Merkez bankaları, son aylarda yüksek enflasyonu yavaşlatmak için agresif bir şekilde faiz oranlarını artırdı. Bu politikalar ekonomiyi soğutmayı amaçlarken, resesyon riskini de artırıyor.
İşe alımlar yavaşladı. Durduranlar var. Çıkarmalar mı geliyor?
Rusya'nın, Ukrayna'yı işgali devam eder mi? Fed daha sıkı para politikası izler mi?
Mississippi Nehrinin düşük seviyeleri çiftçileri etkiliyor!!!
****Kasım - Aralık 2022
Büyük bir tehlike geliyor. Tarım hızla tekelleşiyor.
Jeopolitik belirsizlik artıyor.
Karadeniz Tahıl Girişimi! Karadeniz’de tekrar anlaşmaya varıldı. Bu anlaşma ABD buğday ve mısır ihracatını olumsuz etkiliyor. Ukrayna'da mısır ve buğday fiyatları ABD'den çok daha düşüktür. Bu ABD’yi küresel pazarda daha az rekabetçi olmasına neden oluyor.
Gıdada fiyatlar düşmüyor.
Artan elektrik faturaları bir işsizlik dalgası ve ekonomik gerileme ile birleşirse, kriz sokaklara taşabilir.
Gübre sorunu kriz halini aldı!
Son olarak..
Acaba ülkemizde neler yaşadık. Bunları hepimiz biliyoruz. Ancak potansiyelimiz ve gücümüz var. Umutluyum.. Biz 2023 yılında bu sorunları çözmek zorundayız.
Son bir soru soralım; tarımda 2022 yılının başarısızlığın nedeni kimlerdir? Suçlu peynir, kırmızı et, domates, soğan, patates olabilir mi?
Yeni yılın; çiftçimize ve tüm tarım paydaşlarına sağlık, huzur, mutlu, bereket ve barış getirmesini diliyorum.
