Orta Vadeli Program (2024-2026)’ın Onaylanması Hakkında Karar (Karar Sayısı: 7597), 06 Eylül 2023 Tarihli ve 32301 Sayılı Resmî Gazete 1. Mükerrer sayısında yayınlandı.
Cumhurbaşkanlığı merkezî yönetim bütçe kanunu teklifini hazırlar ve bu amaçla ilgili kamu idareleri arasında koordinasyonu sağlar.
Merkezî yönetim bütçesinin hazırlanma süreci, Cumhurbaşkanı tarafından en geç Eylül ayının ilk haftası sonuna kadar kalkınma planları, stratejik planlar ve genel ekonomik koşulların gerekleri doğrultusunda makro politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri de kapsayacak şekilde onaylanan orta vadeli programın Resmî Gazete’de yayınlanması ile başlar.
Orta vadeli program ile uyumlu olmak üzere, gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminleri ile birlikte hedef açık ve borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içeren ve Cumhurbaşkanı tarafından onaylanan orta vadeli malî plan, en geç Eylül ayının onbeşine kadar Resmî Gazete’de yayımlanır.
Bu doğrultuda, kamu idarelerinin bütçe tekliflerini ve yatırım programını hazırlama sürecini yönlendirmek üzere; Bütçe Çağrısı ve eki Bütçe Hazırlama Rehberi ile Yatırım Genelgesi ve eki Yatırım Programı Hazırlama Rehberi Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanarak en geç Eylül ayının onbeşine kadar Resmî Gazete’de yayımlanır.
Bütçe Hazırlama Rehberi ile Yatırım Programı Hazırlama Rehberi, bütçe tekliflerinin hazırlanmasına esas olmak üzere, kamu idarelerince uyulması gereken genel ilkeleri, nesnel ve ölçülebilir standartları, hesaplama yöntemlerini, bunlara ilişkin olarak kullanılacak cetvel ve tablo örneklerini ve diğer bilgileri içerir.
***Cumhurbaşkanı Kararı ( Karar Sayısı 7597); Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan ekli “Orta Vadeli Program (2024-2026)”ın onaylanmasına, 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 16 ncı madde gereğince karar verilmiştir.
***Programda neler var?
Programda; Her yıl olduğu gibi, Dünya ve Türkiye Ekonomisinde Gelişmeler konusunda bilgi verilmiş.
Yıl sonu tüketici enflasyonu tahminleri 2023 yılı için gerçekleşme Tahmini %65, 2024 için %33,0, 2025 %15,2 ve 2026 için % 8,5 öngörüldü.
Enflasyonla yaşamaya devam edeceğiz.
OVP'de Türkiye için büyüme tahmini 2023 için %4,4 olarak tahmin edilirken, 2024 için %4,0 2025 için %4,5 ve 2026 için %5 öngörüldü.
Gayri Safi Yurtiçi Hasılanın (GSYH) 2023 için dolar cinsinden 1 trilyon 67 milyar dolar olması hedeflendi. GSYH’nin 2024’te 1 trilyon 119 milyar dolar, 2025’te 1 trilyon 2025 dolar, 2026’da 1 trilyon 318 milyar dolar olması hedeflendi.
Böylece OVP’ye göre yıllık ortalama dolar/TL kuru tahminleri de ortaya çıkmış oldu. Yıllık ortalama dolar/TL kurunun 2023 için 23,88, 2024 için yüzde 54 yıllık artışla 36,78, 2025 için yüzde 19,4 yıllık artışla 43,93, 2026 için yüzde 8,8 yıllık artışla 47,79 olması öngörüldü.
2023’te bugüne kadar ortalama kurun 21,59 olduğu hesaplandığında yılın kalan bölümünde 23,88’i tutturmak için gereken yıl sonu dolar/TL kurunun 30,40 seviyesinde olması öngörüldü.
***Acaba tarımla ilgili neler var?
Her yıl olduğu gibi bu yılda bazı politikalar ve hedefler var.
Ancak geçen yıllarda olduğu gibi; güçlendirelecektir, artırılacaktır, ortaya konulacaktır, yapılacaktır, desteklenecektir, sağlanacaktır, yaygınlaştırılacaktır, sürdürülecektir, oluşturulacaktır, denilmektedir.
Geçen yıl için 2023 OVP’da yazılanlardan hangileri gerçekleşti?
Neler devam ediyor?
Neler yapılmadı?
Nedenleri?
Bu konu ile açıklamaları duyamayız.
Bunlarında belirtilmesi gerekmez mi?
Her yıl olduğu gibi cek, cak…
***Yapısal reformların yapılabilmesi için öncelikle hak, hukuk ve adaletin konularında yapısal reformların yapılması gerekir.
Daha sonra diğer konularda yapılan yapısal reformlarda başarı beklenir.
Ayrıca tüm kamu kurum ve kuruluşlarında, üniversitelerde ve STK’da bilim ışığında bir yapısal reform mutlaka gereklidir.
***Tarım ve Orman Bakanlığının, 2024 Yılı Bütçesi Ödenek Teklif Tavanı 152.607.918.000 TL olup, Cari Transferlerin (05) 95.096.200.000 TL, Sermaye Giderlerinde (06) 7.899.495.000 TL, Sermaye Transferlerinde (07) 1.027.674.000 TL’ dir. Toplam yatırım teklif tavanı ise (06+07) 8.927.169.000 TL’dir.
Görüldüğü gibi Tarım ve Orman Bakanlığının bütçe artışı çok düşüktür.
Meclis görüşmeleri sırasında mutlaka bir artış olmalıdır.
*****Tarım ve Orta Vadeli Program!!!
Maliye Bakanı’da tarıma daha fazla önem vermelidir. Yıllardır sorunlar ve çözümler söyleniyor. Çözümsüzlük havuzundan çıkılamıyor. Tarım sektörüne daha fazla akıllı bütçe verilmesini sağlamalıdır. Yatırım projeleri mutlaka bağımsız birimlerce izlenmeli ve değerlendirilmelidir. İşlevini yitirmiş, dostlar alışverişte görsün anlamında birçok proje bulunmaktadır.
****Geçen yıl yayınlandığında analizler yapmış ve çekincelerimi belirtmiştim. Beklediğim gibi çok bir şey olmadı. Tarıma yine yeterli önem verilmedi.
Seçim olduğu için uygulama çok zor olacak demiştim. Aynen öyle oldu. Üstelik bu yıl tekrar bakanlar ve kadrolar değişti.
****Her yazımda yazdığım gibi doğru ve güvenilir veri ile ancak doğru ve güvenilir analiz yapılır. Buna göre politikalar belirlenmelidir. Tarım sayımı neden 2001 yılında beri yapılmıyor? Ortada güvenilir ve doğru veride yok…
****Seçim geliyor. Bu ekonomi politikası, program nasıl uygulanacak? Ocak ayından sonra seçim ekonomisi uygulanırsa, ekonomi programı ne olur? Tekrar başa dönermiyiz?
Tarım ve Orman Bakanı başarılı olmak istiyorsa Bakanlığının OVP ile başlayan süreci çok iyi bilmesini, takip edilmesini ve sapma gösterilmemesini sağlamalıdır. Ayrıca 05 ile 06’nın farkını bilmekte gerekiyor.
OVP, projelerini, projelerinin bütçesini bilmeyenler yetkili olursa sonuç alınır mı? Bunun olumsuz yani yatırım projelerinden beklenen ekonomiye katma değerin sağlamaması ile kendini göstermektedir.. Tarımda başarıda ortadadır.
Bu nedenlerle, tarım sektörü açısından OVP’dan çok beklentim bulunmamaktadır.
Yine de ülkemize hayırlı olsun…
