Kahverengi kokarca Türk tarımını bitirebilir. 450 bin fındık üreticisi ve 8 milyonun geçim kaynağı, 1 milyar 798 milyon dolarlık fındık ihracatı tehlike altında Ordu Altınordu Ziraat Odası Başkanı Atakan Akça’ya göre tüm ülkede kokarca ilaçlama seferberliği başlatılmalı.
Karadeniz bölgesinde tarımsal olağan üstü hal ilan edilmeli. Mücadelenin başarısı için tüm yurtta ve çevremizdeki ülkelerle de işbirliği yapmalıyız. Kokarca ile doğru mücadele edilmez ise sadece fındık zarar görmez, Türkiye’nin 2024 tarımsal rekoltesi önemli düşüş yaşayabilir.
Mahsul kaybı demek ihracatın, arz talep dengesinin bozulması ve gıda fiyatlarında artış anlamına geliyor. 2023 yılı; fındık, incir, zeytin, fıstık gibi katma değerli tarımsal ürünlerde rekolte kayıplarıyla ve ihracat sorunlarıyla geçti. Kokarca ile ilgili acil önlem alınıp müdahale sıkı bir şekilde yapılmaz ise Türkiye’nin 2024 tarımsal ihracatı da ciddi tehlikeye girebilir.
KOKARCA NEDENİYLE FINDIKLAR DEPODA ÇÜRÜYOR
Kahverengi kokarca meyve ve sebzelerin özsuyunu emerek üründe şekil bozukluğu ve çürümeye neden oluyor. Feromon tuzaklar, parazitoidlerle Türk tarımında acil kokarca seferberliği başlatması gerekiyor. 17 derecenin altında kapalı alanlara sığınan kokarca için evlerde de mücadele devam ettirilmeli. Birçok fındık üreticisi kokarca nedeniyle mahsulünü satamadı, çoğu depolarda çürümeye terkedilmek zorunda kaldı.
Doğu Asya kökenli bir tür olan kokarca, Türkiye’de ilk defa 2017’de görüldü. Gürcistan ile olan ticaret nedeniyle Türkiye’ye geldiği tahmin edilen kokarca mevsimlik işçilerin kışın yer değiştirmesiyle tüm ülkeye yayılmak üzere.
ABD geçtiğimiz yıllarda şeftali ağaçlarındaki kokarca nedeniyle tüm mahsulü kaybetti, 2010’da New Jersey’deki elma zararı 37 milyon dolar, yıllık istilacı türlerden kaynaklı tarımsal zarar kaybı 40 milyar doların üzerinde.
İSTİLACILARIN ZARARI 423 MİLYAR DOLAR
Zararlıların küresel ekonomiye zararı 423 milyar dolar. Gürcistan’ın 2016 yılı kokarca kaynaklı fındık zararı 68 milyon dolar. Kuzey Amerika’daki meyve ve sebzelerdeki kayıpların yüzde 70’i kokarca kaynaklı. Her yıl dört kat artıyor, zararlılar giderek çoğalıyor, Paris tahtakurularıyla sınav veriyor. 2018 yılında Arhavi’deki kivi üretim düşüşü de kokarca kaynaklı yaşanmıştı.
Birleşmiş Milletler Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Bilim Politika Platformunun yayınladığı rapora göre hayvan yok oluşlarının yüzde 60’ından da istilacı türler sorumlu.
Fındık çeşitli kartellerle mücadele ederken mahsul kaybı sadece çiftçi için değil üretimin yüzde 5’ini gerçekleştiren fındık endüstrisi için de çok büyük bir yıkım olur.
ULAŞIMDAKİ KOLAYLIK TÜRLERİN YER DEĞİŞTİRMESİNE NEDEN OLUYOR
Mobilitedeki kolaylık türlerin yer değiştirmesini kolaylaştırıyor. Zebra midyeleri büyük göllerde yerel midyelerin yok eden ve elektrik santrallerinin girişinin tıkanmasına neden olan türler 1980’de ABD’den gelen kargo gemileriyle Avrupa’ya ulaştı. Sıtma, dang humması gibi hastalıkların suçlusu çeşitli sivrisinekler.
YOKSULLARIN SONUNU İSTİLACI TÜRLER GETİRECEK
Bilim insanı Annibal Pauchard’a göre yoksulların sonunu iklim değişikliği kaynaklı istilacılar getirecek. İstilacılar fırtına kadar şiddetli, ne zaman nereden gelecekleri belli değil, geçtikleri yıkıp yok ediyorlar.
BİYOGÜVENLİK YASALARI SIKILŞATIRILMALI
Gelecek 5 yılda istilacı türlerin yer değiştirmesini önlemek için biyogüvenlik yasaları daha da sıkılaştırılacak. İstilacı türlerin haritası interpolün suçlu listesinden daha fazla önem kazanacak. İnsan türü istilacılara karşı maddi manevi çok büyük bedeller ödemeye mahkûm.
